Zmarł profesor Jacek Kolbuszewski (1938-2022)
W wieku 84 lat zmarł profesor Jacek Kolbuszewski, historyk literatury polskiej i słowackiej, specjalizujący się w literaturze tatrzańskiej i górskiej, taternik.
prof. Jacek Kolbuszewski
Z Tatrami stykał się od 1946 a taternictwo aktywnie uprawiał w latach 1957-62. Przez szereg lat był sekretarzem zarządu Koła Wrocławskiego Klubu Wysokogórskiego, a w latach 1973-2010 członkiem komitetu redakcyjnego „Wierchów ” i od 1983 jego przewodniczącym. Uczestniczył w różnych imprezach (sympozjach itd.) związanych z górami. W latach 1993-2012 był przewodniczącym Rady Naukowej Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem.
Znaczna część jego działalności i twórczości literackiej była związana z polskimi górami. W swych pierwszych artykułach w „Taterniku” zajmował się ideologią taternictwa (Taternicy współcześni, 1/1960):
Zbyt często bowiem pierwsze zetknięcie się ze wspinaczką jest dla młodych taterników pierwszym zetknięciem się z górami. I obawiam się, że pobudki, które dziś popychają łudzi ku uprawianiu taternictwa, są o wiele płytsze niż te, które skłaniały do tego sportu lat temu trzydzieści. Pierwsze zaznajomienie się ze wspinaczką, będące jednocześnie pierwszym zetknięciem się z górami, może stanowić zarodek zła, może przyczynić się do tego, że — prędzej, czy później — konieczne będzie urządzenie wyścigów na południowej ścianie Zamarłej Turni. Takie bowiem zapoznanie się z taternictwem wiedzie nieuchronnie do niewłaściwego pojmowania sportu wspinaczego.
oraz ogólną oceną współczesnej polskiej literatury górskiej – Czego nam potrzeba: „Notatnika alpejskiego” czy „Siedmiu kręgów wtajemniczenia”?, Quo vadis literaturo górska? (1/1961):
Ze schematyzmem spotykamy się i tak zbyt często w piśmiennictwie taternickim, grzeszą nim bowiem prawie wszystkie „bujdałki” zamieszczane wcale licznie w naszej prasie. Opisy wspinaczek, czy też wrażeń z nich wyniesionych są dziś w gruncie rzeczy identyczne. Zakres wrażeń odnotowywanych przez autorów jest skąpy i ubogi, zaś o metodach ich obrazowania lepiej nie wspominać. Z tego, co się wyżej rzekło wynika, że sytuacja jest nie tylko niekorzystna , lecz i trudna. Krytyka literacka nie jest też w stanie wskazać wyjścia z tego impasu; wyjście to musi znaleźć się spontanicznie, jego znalezienie musi być udziałem twórców.
Pasja literacka i zamiłowanie do Tatr sprawiły, że Kolbuszewski stał się jednym z najwybitniejszych badaczy tej tematyki. Do jego najważniejszych dzieł należą m.in. fundamentalne opracowanie Tatry w literaturze polskiej 1805–1939 (1984) oraz wydana w Bibliotece Narodowej antologia Tatry i górale w literaturze polskiej (1992).
Wydał też antologie: Czarny Szczyt; Proza taternicka lat 1904-1939 (1976), 32 wiersze o Morskim Oku (1978), Strofy o górach (1981). Redagował serię redakcji serię wydawniczą Góry – Literatura – Kultura, zainicjowaną przez niego w 1996 roku.
W 1985 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Od tego roku aż do emerytury w 2008 r. kierował Zakładem Historii Literatury Polskiej XIX wieku w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.
Był wielokrotnie nagradzany za swą działalność naukową. Otrzymał m.in. Nagrodę Ministra nauki i Szkolnictwa Wyższego (sześciokrotnie), Nagrodę Miasta Wrocławia (1990), Nagrodę i medal im. Zygmunta Glogera (1997), Nagrodę Porozumienia Wydawców Książek Historycznych (1996), Literacką Nagrodę „Wierchów” (2012) oraz Nagrodą Literacką Zakopanego (2017, za zbiór esejów Literatura i Tatry. Studia i szkice).
Źródła: Encyklopedia Tatrzańska, oprac. Tomasza Bocheńskiego, karpaccy.pl
