Cubryna z Zadniej i Małej Galerii – kolejna nowość od Master Topo
W ostatnich dniach lipca ukazał się kolejny topo-plakat spod znaku Master Topo i „map w pionie”, zatytułowany „Cubryna od NW (i Żelazko)” i opatrzony numerem 25 w serii „ściany Tatr”.
Całość topo Cubryny i Żelazka
***
Opisuje on pn.-zach. ścianę Cubryny, kulminującą w wierzchołku i znajdującą się ponad Zadnią Galerią Cubryńską (czyli najwyższym kotłem Dolinki za Mnichem, zwanym niegdyś Kotłem pod Cubryną, mającym nawet swój stały stawek, nota bene najwyżej położony w Polsce; dzisiejszą nazwę jako Galerii wprowadził dopiero przewodnik WHP, tom 6. z 1952). Topo obejmuje też przylegającą od lewej strony i mającą zbliżoną orientację wąską pn. ścianę Żelazka, ponad Małą Galerią Cubryńską.
Pn.-zach. ściana ma ok. 350 m szerokości i do 220 m wysokości (z całkowitą rozpiętością pionową nawet 275 m), dzieli się na trzy główne połacie o orientacji zmieniającej się od NW w lewej części po NE (NNE) w prawej. Najlepsza skała jest w lewej, płytowej połaci ściany u dołu i zdaniem niektórych instruktorów drogi tam wiodące mogą być alternatywą dla kursowych wspinaczek na Mnichu, w sezonie na ogół zatłoczonym. Jednocześnie drogi tą połacią uczą większej samodzielności i obycia w zakładaniu asekuracji (np. nowe, liczące kilka lat stanowiska zjazdowe są z haków). Wspinaczki tymi płytami mają trudności od III do VII-.
Środkowa i prawa połać oferują drogi nieco dłuższe i nawet z odcinkami wciąż hakowymi (przewieszona 30-metrowa bariera w prawej dolnej części środkowej połaci), są też bardzo wymagające zimą. Podobnie ceniona zimą jest też czwarta połać na topo nr 25, czyli wysoka około 190 m północna ściana Żelazka.
Topo „Cubryna od NW” stanowi pierwszy w ogóle wydany drukiem dokładny obraz przewodnikowy tej ściany, pokazujący na dużym szczegółowym ujęciu całość górnych północnych urwisk tego szczytu z naniesionymi liniami znanych dróg.
Na topo składa się bardzo szczegółowe zdjęcie ściany od strony pn.-zach., zajmujące szerokość blisko 70 cm (całą szerokość arkusza B2) oraz fotografie fragmentów lewej i prawej połaci ściany w innym oświetleniu, uzupełnione o małe zdjęcie od pd.-zach. z drogami zejścia.
Na zdjęcia te precyzyjnie naniesiono przebieg, wyceny i stanowiska 25 samodzielnych linii i kilku kombinacji na ścianie pn.-zach., w tym linie popularnych zejść, oraz 5 dróg na ścianie Żelazka. Pokazano też wyposażone na stałe stanowiska zjazdowe (w ścianie na ogół z haków, na grani i w Kominie Roja obok Żelazka – także z ringów).
Naniesiono kilkadziesiąt nazw i określeń formacji w ścianie oraz kilkanaście nowo nazwanych obiektów w graniach. Dla około setki punktów w urwiskach, u ich podnóża i na graniach po raz pierwszy opublikowano ich wysokości (oszacowane z danych Lidar, na ogół z dokładnością 1 metra).
Fragment 1, z widokiem części Lewej Połaci i Cubryńską Strażnicą (najwyższą wyraźną kulminacją leżącą w całości na terenie Polski)
Foto 02 – fragment 1, z widokiem części Lewej Połaci i Cubryńską Strażnicą (najwyższą wyraźną kulminacją leżącą w całości na terenie Polski)
Ważne poprawki i uwagi:
Opracowanie pozwoliło wychwycić sporo nieporozumień czy nawet błędów, pokutujących w dotychczasowej literaturze. W toku ustaleń udało się rozwikłać m. in. następujące kwestie:
– Na Lewym Zachodzie (potocznie Abgarowicza, poprawniej Zachodzie Bizańskiego) idziemy cały czas jego dolnym ramieniem (z ewent. przejściem po lewej kawałek 20-30 m niższym, dużo mniejszym zachodem). Sugerowane w opisach przejście na równorzędne górne ramię zachodu rozwidlającego się w przekrzywioną w lewo literę „Y” pokutuje w przewodnikach i to z wyceną I (wycena samego ramienia, bez progu u dołu ściany, np. Chmielowski-Świerz, droga 368, WHP, droga 855C, WC tom 8, droga 68). Jednak między tymi odnogami jest odcinek o trudnościach rzędu III, niepozwalający tego górnego ramienia traktować jako dogodnej drogi zejściowej.
– na ścianie jest tylko jedna droga Stanisławskiego (opisana jako wariant WHP 855C), natomiast o drodze WHP 856 należy doczytać erratę tomu VI przewodnika WHP (czego zdaje się nie zrobili autorzy innych nowszych przewodników, słowackich i polskich, w tym jeden dostrzegł tę samą datę przejść 855B i 856 – i skomponował te dwie drogi w jedno przejście połączone trawersem; dla jasności, autor obecnego topo też tej erraty kiedyś przed laty nie doczytał). Warto jednocześnie pamiętać, że droga ta powstała dwa tygodnie przed nagłą śmiercią dwóch spośród trójki jej autorów i wydobycie potwierdzonego autorskiego opisu nie było możliwe.
– w miejscu drogi WHP 856 jest droga Grońskiego (opisana dość lakonicznie i z lekkim zaniżeniem trudności, ale to uwagi/poprawkę tego wspinacza zamieszczono jako opis WHP 856).
– bliskim drogi WHP 856 terenem biegnie droga R. Schramma z 1953 (mylnie wzmiankowana jako biegnąca żebrem Żelazka na lewo od Komina Roja, podczas gdy pełny niepublikowany dotąd opis autorów nie pozostawia wątpliwości, że chodzi o linię na prawo od tegoż komina, w zasadniczej części wspólną z tzw. Drogą Olsztyńską z 1991, której ranga tym samym spadła do roli wariantów).
– obok, w lewej części lewej połaci, biegnie jeszcze kilka dużych i „bezpańskich” wariantów II-IV, i są one chodzone.
– w lewej części środkowej połaci teren jest relatywnie najłatwiejszy na ścianie i istnieją tam „bezpańskie” i dość oczywiste warianty, jednak „wypychanie” w ten teren dróg Stanisławskiego czy Długosza (w opisach późniejszych dróg) jest nieuprawnione.
– drogi Długosza lewa i prawa stykają się wyciąg przed szczytem.
– droga Hobrzańskiego i „Matki” z 1988 jest sporym, dwuczęściowym wariantem/niezależną linią od prawego Długosza (wbrew opinii w jednym z przewodników, por. WC tom 8, droga 63).
– Na Żelazku w znacznym stopniu udało się rozwikłanie wariantów, letnich i zimowych, drogi Kominem Jaworskiej i Chrobaka oraz drogi Jana Łąckiego-Aligatora. Przy czym okazuje się, że obie drogi stykają się w połowie wysokości, ale jednocześnie około 10-metrowy trudny odcinek tego komina nadal nie ma wg tych opisów przejścia. Ponadto istnieje tam nowa droga z 1976, wynikła prawdopodobnie z przyjęcia zbyt prostoliniowego przebiegu drogi „Aligatora”.
Fragment 2, z widokiem zejść pn.-zach. granią i od strony Doliny Piarżystej (od SW)
Kontekst wielkiego sąsiada i zejść
Generalnie warto podkreślić, że znajomość zejść z Cubryny i łatwiejszych dróg na nią ma znaczenie także dla schodzących z Hińczowej Przełęczy i Mięguszowieckiego Szczytu, zwłaszcza zimą lub w warunkach ograniczonej widoczności. Plakat nr 25 można traktować jako dopełnienie topo 8, 8’ (czyli 2. wydania topo 8, które pokazuje cały masyw Mięguszowieckiego i Cubryny wprost od Morskiego Oka wraz z widokiem zejść na południe). Dla wygody, na topo 8 i 25 zachowano oznaczenia zejść wiodących blisko wierzchołka Cubryny (h, j, k, m, n).
Topo 25 ma też małe zdjęcie zejść od SW, od strony Doliny Piarżystej, na którym podano niektóre szczegóły zejścia wzdłuż pn.-zach. grani (która ma nadspodziewanie stromy odcinek w połowie, niezależny od pionowego uskoku u dołu tejże grani, którym się po prostu zjeżdża 35 m albo masywnie go obchodzi). Drugie uzupełnienie na tym zdjęciu sygnalizuje warianty zejścia pd.-zach. ścianą (wiosną i jesienią b. ważny jest wariant zejścia poprzez tzw. Zachody/Tarasy Paryskiego, dający szanse na schodzenie nasłonecznienymi skałami i uniknięcie błądzenia po nieprzetartych śniegach Doliny Parżystej lub czasochłonnego schodzenia granią NW).
Wypada też dodać, że pn.-zach. urwiska Cubryny jako całość, ze swoimi zachodami, przewinięciami i innymi „patentami”, przygotowują do pokonywania ścian o wiele bardziej skomplikowanych i większych.
Aktualność danych sięga roku 2020.
Grzegorz Głazek
Master Topo – Cubryna NW i Żelazko, 2021
***
Grzegorz Głazek: Cubryna od NW (i Żelazko), seria „Ściany Tatr”, topo nr 25. Wydawca „Master Topo”, Warszawa 2021, współproducent wydania Antykwariat Górski „Filar”. Format 680 x 480 mm (B2). ISBN 978-83-64147-25-8. Mapa składana w harmonijkę w mocnej kieszonce foliowej.
Przewodnik jest dostępny w promocyjnej cenie w księgarni wspinanie.pl.
