Via Ferraty Południowego Tyrolu

Południowy Tyrol większości z nas kojarzy się z Dolomitami. Te wyjątkowe w swojej budowie góry oferują olbrzymie możliwości wspinaczkowe, a także słynne via ferraty. Choć przemierzanie „żelaznych perci” znajduje się raczej w obszarze pomiędzy dyscyplinami alpinizmu a trekkingiem, aktywność ta umożliwia jej pasjonatom eksplorację wyjątkowych rewirów górskich. Jak przekonaliśmy się na własnej skórze, via ferraty potrafią dostarczyć wrażeń i przyjemnej odmiany (np. w dzień restowy) również wspinaczom.

Panorama doliny Val Gardena o wschodzie słońca (fot. IDM Südtirol / Alex Filz)

Choć dojazd z Polski do Południowego Tyrolu zajmuje sporo czasu, ludzie związani z górami często obierają ten kierunek podróży. Trudno się dziwić – ten alpejski rejon ma wiele atutów. Zarówno latem, jak i zimą odnajdziemy tu piękne tereny do realizacji outdoorowych pasji. Klaser wspomnień przywiezionych z Dolomitów uzupełnią te związane z chwilami relaksu w urokliwych alpejskich miasteczkach, włoską oraz południowotyrolską kuchnią, której chyba nikomu nie trzeba zachwalać, doskonałymi winami czy gościnnością i zaraźliwym wręcz stylem życia tutejszych mieszkańców. Jak podaje statystyka, mamy również spore szanse trafić na dobrą pogodę – w Południowym Tyrolu jest średnio 300 dni słonecznych w roku.

Jeśli planujecie wizytę w tym regionie, bez względu na to czy będzie to wyjazd rodzinny, wspinaczkowy czy tylko jeden lub dwa dni przerwy w drodze do dalszego celu podróży, warto rozważyć wizytę na jednej ze słynnych via ferrat Dolomitów.

* innym pomysłem może też być wędrówka jednym z wielu pięknie poprowadzonych szlaków lub po prostu relaks na łonie natury. Takie możliwości przedstawialiśmy we wcześniejszych artykułach:

• Wędrówki i wspinanie w Południowym Tyrolu
• Wyjątkowy szlak w Południowym Tyrolu: Dolomites UNESCO Geotrail

Via ferraty

Rejony takie jak Drei Zinnen/Dolomity, dolina Alta Pusteria/Hochpustertal czy turnie Vajolet w masywie Rosengarten to miejsca szczególnie dobrze znane pasjonatom górskich przygód. Zarówno tutaj, jak i w całym Południowym Tyrolu znajdziemy multum możliwości wspinaczkowych (ogródków skalnych, sektorów o zróżnicowanych trudnościach i formacjach, oferujących wspinanie w różnych rodzajach skały), o których będziemy pisać bardziej szczegółowo już wkrótce. Na początek chcemy jednak skupić się na via ferratach, które stanowią alternatywę dla wspinania i ciekawy sposób na poznanie topografii i uroków tych miejsc.

Via ferrata w dolinie Val Gardena (fot. IDM Südtirol / Alex Filz)

Pierwsze via ferraty powstały w Dolomitach podczas I Wojny Światowej w trakcie walk pomiędzy Zjednoczonym Królestwem Włoch a Austro-Węgrami. Szlaki te wykorzystywali żołnierze, aby sprawnie przemieszczać się przez góry. Dzisiaj w Południowym Tyrolu znajduje się łącznie ponad 50 via ferrat, z których spora część zlokalizowana jest w Dolomitach, na obszarze znajdującym się na Liście Dziedzictwa Światowego UNESCO. Wyzwaniom sportowym towarzyszyć będą więc również zapierające dech w piersi widoki, a w niektórych miejscach natrafimy również na pozostałości z czasów wojny – bunkry i wykute w skale, wąskie tunele.

Bezpieczeństwo i skale trudności

Podstawą asekuracji na via ferratach jest montowany na stałe w skale, żelazny (stąd nazwa) system asekuracji składający się z kotw, stalowych lin, drabin, klamer i innych ułatwień. Podstawowy sprzęt osobisty do asekuracji na tego typu szlakach to uprząż, lonża z absorberem energii i kask. Lonża posiada dwa ramiona z karabinkami z szybką blokadą, które wpinamy w kolejne odcinki stalowej „poręczy”, w taki sposób by zawsze pozostawać przypiętym przynajmniej do jednego punktu. Odpadnięcie na via ferracie może być bardzo niebezpieczne ze względu na brak dynamicznej asekuracji – kwestię tę rozwiązuje w pewnym stopniu absolutnie konieczny absorber energii w lonży.

Na via ferracie w masywie Rosengarten (fot. IDM Südtirol / Helmuth Rier)

Na niektórych ferratach liny służą głównie do asekuracji, a trudności pokonujemy wspinając się po skale. Na innych trudne miejsca pokonujemy korzystając z drabin czy mostów linowych, przebiegających niejednokrotnie w dużej ekspozycji. Trudności via ferrat opisuje austriacka (uznana za międzynarodową) skala literowa od A (najłatwiejsza) do G (najtrudniejsza). Stopień D oznacza już ferratę bardzo trudną, odradzaną początkującym. Na przejściu o tej trudności możemy natrafić na krótkie, lekko przewieszone odcinki. E to ferraty ekstremalnie trudne. Tutaj zdarzyć się mogą odcinki mocno przewieszone, których nieprzygotowany turysta nie będzie w stanie przejść. Drugą, choć mniej popularną skalą, na którą możemy natrafić w Dolomitach, jest skala włoska. W tym przypadku kolejne stopnie trudności (od najłatwiejszego) to: F, PD, D, TD, ED. Bardziej szczegółowe informacje na temat skali trudności via ferrat znajdziecie na stronie UIAA.

Aby zapewnić bezpieczeństwo turystów, via ferraty w Dolomitach są poddawane regularnym, corocznym przeglądom.

Popularne via ferraty Południowego Tyrolu

Via Ferrata na Roda de Vael / Rotwand

Orientacyjny przebieg opisywanego szlaku i via ferraty na Roda de Vael / Rotwand (po kliknięciu przekierowanie do mapy interaktywnej)

Piękna pod względem widokowym trasa, której trudności techniczne nie powinny sprawić problemu doświadczonemu turyście górskiemu. Po drodze napotkamy co prawda jeden trudny fragment jednak całość przejścia została wyceniona na stopień B. Przygodę rozpoczynamy przy górnej stacji wyciągu Paolina i schronisku o tej samej nazwie, na dość znacznej wysokości 2125 m. Możemy dostać się tutaj za pomocą wyciągu, lub podejść szlakiem nr 552 z Karerpass, co jednak znacząco wydłuży wędrówkę. Z Paolinahütte trasa biegnie szlakiem Hirzelweg (nr 552), a dalej szlakiem nr 549, aż do przełęczy Vajolon Pass. Tu zaczyna się ubezpieczony stalową liną fragment, prowadzący na szczyt Roda de Vael / Rotwand (2280 m). Ze szczytu schodzimy szlakami nr 549, a dalej 539, które doprowadzą nas z powrotem do punktu startowego.

• Dystans: 6,1 km
• Trudność: B
• Czas: 4:15
• Suma podejść: 958 m
• Suma zejść: 942 m
• Pora roku: od czerwca do września

Via Ferrata Brigata Tridentina

Orientacyjny przebieg opisywanego szlaku i via ferraty Brigata Tridentina (po kliknięciu przekierowanie do mapy interaktywnej)

W słynnym masywie Sella znajduje się jedna z najbardziej popularnych via ferrat Dolomitów. Via Ferrata Brigata Tridentina nazywana również via ferratą Pisciadù zawdzięcza swoją sławę walorom widokowym, spektakularnym stromym fragmentom oraz mostowi linowemu. Do punktu startowego docieramy po niedługim trekkingu (krótki fragment ubezpieczony liną) z dużego parkingu położonego nieco powyżej miejscowości Colfosco/Kolfuschg, przy drodze prowadzącej na przełęcz Passo Gardena. Pierwsze fragmenty ferraty napotkamy już w lesie, gdzie sztuczne ułatwienia pomogą nam przedostać się przez skalne przeszkody. Po przejściu pomiędzy dwoma wielkimi blokami skalnymi, kontynuujemy wędrówkę u podnóży masywu Sella, a dokładnie Brunecker Turm / Torre Brunico (2495 m). „Żelazna perć” prowadzi następnie w górę, aż do szczytu Torre Exner. Wierzchołek tej turni opuszczamy za pomocą mostu linowego i kontynuujemy wędrówkę do schroniska Rifugio Pisciadù, położonego nad malowniczym jeziorem Pisciadù See/ Lech de Pisciadù. To dobre miejsce na chwilę odpoczynku i nasycenie się widokami. Stąd rozpoczynamy zejście trzymając się szlaku nr 666, który biegnie stromą doliną Val Setus.

Via ferrata Pisciadù (fot. IDM Südtirol / Alex Moling)

• Dystans: 3,8 km
• Trudność: B
• Czas: 2:30
• Suma podejść: 707 m
• Suma zejść: 708 m
• Pora roku: od czerwca do września

Via Ferrata w Alta Pusteria / Hochpustertal

Orientacyjny przebieg opisywanego szlaku i via ferraty w dolinie w Alta Pusteria / Hochpustertal (po kliknięciu przekierowanie do mapy interaktywnej)

Nieco trudniejsza i bardziej wymagająca, całodniowa wycieczka w rejonie doliny Alta Pusteria / Hochpustertal. Ta dłuższa wycieczka pozwoli na zagłębienie się w pięknym górskim świecie Dolomitów, musimy jednak pamiętać, że nawet latem niektóre fragmenty mogą pokrywać czapy starego śniegu lub lód (szczególnie na odcinku pomiędzy Elfer a Sentinellaschart). Dlatego też oprócz podstawowego sprzętu na via ferraty na tę wycieczkę zaleca się zabranie za sobą raków, czekanów i liny. Wyprawę rozpoczynamy przy Zsigmondyhütte i po niedługim trekkingu, podążając za oznaczeniami szlaku nr 102, docieramy do Talschlusshütte. Stąd szlakami 102 i 103 kontynuujemy wędrówkę, aż do niewielkiego jeziorka przy którym odbijamy mocno w lewo. Via ferrata prowadzi nas urozmaiconym terenem górskim, okalając szerokim łukiem rozległą dolinę, aż do połączenia ze szlakiem Dolomiten Höhenweg 9. Przez krótki fragment podążamy tym szlakiem by następnie odbić znów w lewo, na szlak 124, a później 122, który doprowadzi nas z powrotem do Talschlusshütte.

• Dystans: 16,4 km
• Trudność: B/C
• Czas: 7:00
• Suma podejść: 1502 m
• Suma zejść: 1502 m
• Pora roku: od czerwca do września

Via ferrata Sass Rigais

Orientacyjny przebieg opisywanego szlaku i via ferraty Sass Rigais (po kliknięciu przekierowanie do mapy interaktywnej)

Ciekawa propozycja wycieczki w słynnej dolinie Val Gardena/Gröden. Aby dostać się do punktu startu najlepiej będzie skorzystać z kolejki z Santa Cristina/St. Christina. Dalsza orientacja jest bardzo łatwa. Po opuszczeniu wagonika, szukamy znaków „Sass Rigais” i podążamy za nimi nieustannie w górą, aż dotrzemy do przełęczy Forcella de Mesdi, znajdującej się w pobliżu dwóch najwyższych szczytów Gruppo delle Odle – Sass Rigais (3025 m) i Furchetta (3030 m). Dalej, ubezpieczony szlak prowadzi przez ściany oraz wydrążone w skale tunele wschodniego ramienia góry, aż do celu wędrówki – szczytu Sass Rigais. Uwaga na spadające kamienie! Droga zejścia wiedzie początkowo eksponowanym, lecz dobrze ubezpieczonym terenem na południowych zboczach góry, by później przetrawersować w kierunku południowo-zachodnim do Forcella de Mesdi.

• Dystans: 8,9 km
• Trudność: B
• Czas: 5:45
• Suma podejść: 553 m
• Suma zejść: 569 m
• Pora roku: od czerwca do września

Na jednej z via ferrat w dolinie Val d’Ega/Eggental, w Południowym Tyrolu
(fot. IDM Südtirol / Helmuth Rier)

Jak dojechać

Samochodem:
Dojazd trasą Brennerpass lub „drogą brennerską” (Brennerstraße). Podróż z Warszawy zajmie 15, a z Krakowa – 11 godzin.

Samolotem:
Lotniska położone najbliżej Południowego Tyrolu są w Innsbrucku lub w Weronie. Inne znajdują się w Monachium, Wenecji, Treviso, Bergamo i Mediolanie.

Pociągiem:
Do wyboru mamy dwie trasy: Monachium – Innsbruck – Brennero/Brenner – Bolzano/Bozen oraz Wiedeń – Salzburg – Innsbruck – Brennero – Bolzano.

Więcej informacji o Południowym Tyrolu znajdziecie na www.suedtirol.info/lato

Artykuł sponsorowany – Południowy Tyrol