Jaki był Artur Hajzer? – recenzja biografii polskiego himalaisty autorstwa Bartka Dobrocha
Nakładem wydawnictwa „Znak” niedawno na rynku ukazała się pierwsza biografia Artura Hajzera, himalaisty, założyciela i właściciela firmy „Alpinus”, inicjatora programu Polski Himalaizm Zimowy. Bartek Dobroch podzielił swą książkę na cztery rozdziały, z których pierwszy stanowi preludium do właściwego portretu dojrzałego człowieka, kreśli bowiem relacje z domu rodzinnego Hajzera, jego dzieciństwo, lata szkolne i wspinaczkowo – górskie pierwociny.
Rozdział drugi w całości poświęcony jest wyprawom himalajskim Hajzera. Rozdział trzeci uzupełnia portret o rysy prawdziwego lwa biznesu – zaradnego, rzutkiego i pracowitego szefa „Alpinusa” – firmy, która powstała z nowoczesnych zapatrywań, falą sprzyjającej koniunktury dostała się na szczyty polskiego biznesu, a następnie zaliczyła bolesny upadek i konieczną, acz niemal wstydliwą transformację, by nigdy nie powrócić do utraconej świetności. Tutaj także znalazło się miejsce na dopowiedzenie związków rodzinnych: zwieńczenie trudnej relacji Hajzera z nieobecnym, pochłoniętym przez pasję muzyczną i chorobę alkoholową ojcem, wypowiedzi partnerek życiowych Artura, akcentujące istotne aspekty jego charakteru słowa przyjaciół, znajomych czy współpracowników.
Rozdział czwarty to nie tylko powrót „Słonia” w Himalaje, ale i realizacja idei, zadzierzgniętej przez Andrzeja Zawadę, utworzenia polskiej ligi lodowych wojowników. Z lektury poszczególnych rozdziałów wynika, że ludzkie błędy i niedoskonałości są w stanie sprzeniewierzyć szczytne założenia nawet najpiękniejszej idei – i w tym aspekcie udało się Dobrochowi uchwycić jedną z największych i najsmutniejszych zarazem życiowych prawd. Książka jednak nie myśli jest poświęcona, lecz postaci.
Jaki był Artur Hajzer? W toku lektury padają rozmaite określenia, z których jedne li tylko opisują, inne zaś waloryzują jego charakter: odważny, silny psychicznie, oczytany, elokwentny, uparty, pieniacz, genialny marketingowiec, przeczulony na swoim punkcie, oszczędny w słowach, zaczepny w sposobie bycia, zaradny życiowo, zdeterminowany, pragmatyczny, wyrachowany… Dobroch w pełni zrealizował zalecenie, które wystosowała wobec niego druga żona Hajzera, Iza: „nie pisz laurki”. Dzięki temu portret literacki „Słonia” jest wielowymiarowy, autentyczny i wiarygodny.
„Artur Hajzer. Droga Słonia” jest popisem dziennikarskiej rzetelności i językowej swobody Bartka Dobrocha. Zachowując – z niewielkimi odstępstwami – porządek chronologiczny, autor prowadzi nas przez życie swego bohatera, malując jego obraz słowami przyjaciół, rodziny, współpracowników, bliższych i dalszych znajomych. Precyzyjnie dobiera ich wypowiedzi tak, by stanowiły adekwatne odniesienie do faktów. Niekiedy konfrontuje je także z zapiskami autobiograficznymi Hajzera, kilkukrotnie dowodząc, że pamięć bywa zawodna i że „Słoniowi” zdarzało się mylić w szczegółach bądź nawet milczeć na temat pewnych faktów, istotnych z punktu widzenia innej osoby, uczestniczącej w danym wydarzeniu. Ale analiza tekstów źródłowych, obszerny research, rzetelna epistemologia – to biograficzne oczywistości.
Książkę Dobrocha wyróżnia inny element: oryginalny motyw narracyjny – filmowego suspensu. Jest on oczywistym nawiązaniem do fascynacji sztuką filmową, która zaowocowała krótką, acz znaczącą przygodą Hajzera z górskim festiwalem filmowym. Ale te quasi scenariuszowe wstawki dają jeszcze jeden efekt – oderwania od czytelniczej rutyny, aktywowania wyobraźni odbiorcy. Kto wie, być może owe fragmenty zainspirują twórców filmowych na tyle, że powstanie obraz poświęcony „Słoniowi”?
„Droga Słonia” warta jest polecenia nie tylko kolekcjonerom biografii znanych himalaistów. Jest to książka bardzo sprawnie napisana, rzetelnie zredagowana, poświęcona ciekawym zagadnieniom, jednym słowem wartościowa, nie tylko jako uzupełnienie autobiografii Hajzera, ale także jako pięknie nakreślona opowieść o interesującym człowieku.
Ilona Księżniczka Łęcka
Książka jest dostępna w księgarni wspinanie.pl.
