Na 15. KFG dyskutowano o zasadach funkcjonowania Elektronicznego Systemu Rejestracji w Tatrach – relacja
Na 15. Krakowskim Festiwalu Górskim odbył się panel poświęcony Elektronicznemu Systemowi Rejestracji w Tatrach (ESR). Dyrektor Tatrzańskiego Parku Narodowego Szymon Ziobrowski najpierw omówił ogólne zasady wprowadzenia i działania ESR, następnie Bogusława Filar (starszy specjalista do spraw udostępniania) zaprezentowała stronę internetową ESR. Następnie rozpoczęła się dyskusja.
Elektroniczna Książka Wyjść budzi, jak wiadomo, duże kontrowersje. Wątpliwości co do zasadności jej wprowadzenia zgłasza część Klubów Wysokogórskich, głosy sprzeciwu pojawiają się także w publikacjach prasowych, dyskusjach na forach internetowych i portalach społecznościowych. Czy dojdzie do porozumienia środowiska wspinaczkowego z TPN? Próbę taką podjęto w miniony weekend na KFG. Przebieg panelu relacjonuje dla nas Bogusław Kowalski.
15. KFG – panel dotyczący wprowadzenia systemu ESR w Tatrach (fot. Adam Kokot / KFG)
***
W sobotę 2 grudnia podczas Krakowskiego Festiwalu Górskiego odbyło się spotkanie z dyrektorem Tatrzańskiego Parku Narodowego Szymonem Ziobrowskim oraz Bogusławą Filar, starszym specjalistą do spraw udostępniania. Wśród uczestników debaty można było zobaczyć między innymi członków Klubu Wysokogórskiego w Warszawie, którego zarząd zbojkotował debatę. Moim zdaniem dobrze, że tak się stało, gdyż dyrektor Ziobrowski mógł usłyszeć pytania i zarzuty od swoich największych adwersarzy. Głos z sali zabierali przede wszystkim wspinacze z dużym doświadczeniem, między innymi: Janusz Gołąb (KW Gliwice), Adam Pieprzycki (KW Kraków), Tomasz Klimczak, Grzegorz Mróz, Ryszard Kuzdrowski (wszyscy KW Warszawa), Małgorzata Jurewicz, Józef Soszyński (oboje KW Trójmiasto) i niżej podpisany reprezentujący KW Toruń. Zaskoczeniem było nieuczestniczenie w dyskusji członków zarządu Polskiego Związku Alpinizmu, który niemal w całym składzie przysłuchiwał się debacie.
Jak się okazało, podczas debaty doszło do kilku zaskakujących sytuacji, o czym poniżej. Szymon Ziobrowski rozpoczął swoje wystąpienie od puszczenia fragmentu nagrania mówiącego o granicy wolności, pochodzącego z wykładu profesora Piotra Sztompki „Wolność i solidarność”. Tłem był wybór cytatów ze „Stanowiska Klubu Wysokogórskiego Warszawa w sprawie planowanego wprowadzenia przez TPN Elektronicznego Systemu Rejestracji (ESR) w Tatrach.” Z tego cytatu i z wypowiedzi dyrektora dowiedzieliśmy się, że największym problemem jest brak zaufania. Następnie odniósł się on przede wszystkim do argumentów zarządu KW Warszawa, opatrując tę część swojego wystąpienia tytułem: prawda i mity.
Nawiasem mówiąc dość zaskakujący był slajd prezentujący stanowisko PZA z 2005 roku w sprawie rozmów dotyczących opłaty za uprawianie taternictwa. Dla wielu uczestników panelu była to informacja, która dotychczas nie istniała w ich świadomości. Według dyrektora głównym powodem wprowadzenia systemu ESR ma być ustawa o ochronie danych osobowych. Papierowe Książki Wyjść poprzez swoją dostępność mają nie spełniać wymogów tej ustawy. Po wystąpieniu dyrektora, Bogusława Filar zaprezentowała gotowy system rejestracji, który ma ruszyć od stycznia 2018 roku. Można go zobaczyć i przetestować pod tym adresem: https://taternicy.mohawk.netface.pl/
Po pokazie rozpoczęła się dyskusja, z której dowiedzieliśmy się, iż rzeczywistym problemem jest brak zaufania między Parkiem a wspinaczami. Nie doczekaliśmy się odpowiedzi, w jaki sposób TPN zamierza to zaufanie budować, zaskakując jednocześnie taterników zamiarem wdrożenia w życie systemu ESR – tymczasem jeszcze dwa lata temu mówił, że nie jest zainteresowany jego wprowadzeniem. Na ten zarzut dyrektor Ziobrowski zacytował uchwałę XIX WZD PZA, który odbył się w maju 2016 roku: „Walny Zjazd Delegatów wyraża sprzeciw wobec wprowadzenia ESR (elektronicznego systemu rejestracji) w Tatrach Wysokich.” (wniosek nr 8). Dla ogółu zebranych był to argument (obawa dyrekcji Parku przed reakcją PZA) nie do przyjęcia, co wyrażono w kolejnych pytaniach i komentarzach mówiących o pogłębianiu w ten sposób nieufności między stronami.
Po pytaniu Małgorzaty Jurewicz dowiedzieliśmy się, że decyzja o wprowadzeniu systemu zapadła jesienią ubiegłego roku. Następnie usłyszeliśmy, że PZA nieoficjalnie zostało powiadomione o pracach nad systemem w sierpniu bieżącego roku, a oficjalnie podczas spotkania 23 października. Szymon Ziobrowski tłumaczył, że powodem ukrywania przed PZA działań Parku była właśnie cytowana powyżej uchwała WZD PZA.
Jednym z poruszanych problemów były limity wyjść taternickich. Nie ma obecnie narzędzia pozwalającego na rozróżnienie turysty od taternika. Po zniesieniu Karty Taternika jedynym wyróżnikiem jest planowany cel wyjścia. Dyrektor stwierdził, że obecnie limity są na tak wysokim poziomie, że nierealne jest ich przekroczenie, a ponadto że według niego owe limity to relikt przeszłości i nie mają zupełnie sensu.
Szymon Ziobrowski gorąco zachęcał do korzystania z ESR, prosił o jego współtworzenie, a jednocześnie dodał, że wersja papierowa ma funkcjonować równolegle. Nie określił daty żywotności tej drugiej. Dla mnie była to deklaracja bez pokrycia, gdyż we wcześniejszej wypowiedzi dyrektor stwierdził, że głównym powodem wprowadzenia ESR jest ustawa o ochronie danych osobowych.
Innym wątkiem dyskusji była obawa taterników przed wprowadzeniem opłat za wspinanie na terenie Parku. W tym miejscu, przyznam się szczerze, pogubiłem się – gdyż raz dyrektor mówił, że ustawa o ochronie przyrody nie pozwala mu na wprowadzenie takich opłat, a nieco później, że nawet bez ESR TPN może wprowadzić opłaty. Zgodził się ze stwierdzeniem, iż ESR może być narzędziem pozwalającym na lepsze egzekwowanie tychże opłat. Zgodnie z moją wiedzą dyrektor parku narodowego może wprowadzić cennik za uprawianie taternictwa na mocy swojego zarządzenia lub poprzez wpisanie do zadań ochronnych parku. Szymon Ziobrowski zadeklarował przy tym, że „nie zamierza wprowadzać opłat za uprawianie taternictwa na terenie TPN.” Choć jednocześnie zastrzegł, że mówi wyłącznie za siebie, gdyż jego następca może mieć inne zdanie. Usłyszeliśmy również ważną deklarację, że TPN mógłby podpisać z PZA umowę o niewprowadzaniu opłat za uprawianie taternictwa.
Jednym z istotnych problemów poruszanych podczas panelu było udostępnianie nowych rejonów do uprawiania taternictwa. Przypomnijmy, że taką możliwość będziemy mieli już wkrótce na Ścianie Ku Dziurze, co jest precedensem w wieloletniej historii Parku. Dyrektor podkreślał, że udostępnienie nowego rejonu to proces długi i żmudny, co usłyszeliśmy nie pierwszy raz. W tej kwestii niewiele się zmieniło, gdyż główne decyzje zapadają w gronie Rady Programowej TPN. Warty podkreślenia jest fakt, o którym wspomniał Kuba Hornowski z KW Zakopane, że Park chyba po raz pierwszy wytłumaczył, iż zakaz wspinania na Wielkiej Turni wynika z istnienia gawry w tym rejonie.
Dyrektor apelował, żebyśmy system tworzyli wspólnie. Warto przekonać się, jak rzeczywiście będzie funkcjonował. Po okresie testowym, po wyczyszczeniu danych na początku stycznia, ESR pojawi się na nowej stronie już gotowy do użytkowania. Według mnie system, mając na uwadze powszechne używanie przez wspinaczy smartfonów, mógłby być bardzo dobrym narzędziem zastępującym papierowe książki wyjść. Jednak panel nie rozwiał moich obaw odnośnie wykorzystania systemu w celach, które byłyby dla nas szkodliwe. Tym bardziej, że Szymon Ziobrowski stwierdził, że jest taka możliwość w przyszłości, w przypadku zmiany władz Parku.
Podsumowując, uważam panel za pożyteczny. Docenić trzeba fakt, że przedstawiciele Parku stanęli naprzeciw taterników i zmierzyli się z ich zarzutami i pytaniami. Dostrzegalna była różnica w przygotowaniu, Szymon Ziobrowski i Bogusława Filar dołożyli dużych starań i pomimo widocznej tremy świetnie radzili sobie z odpowiedziami i z salą. Taternicy zadawali pytania w sposób chaotyczny, przez co w koncercie zarzutów umykały naprawdę istotne kwestie. Jak już wspomniałem, spotkaniu przysłuchiwali się członkowie zarządu PZA, którzy realizują swoją strategię odnośnie wprowadzenia ESR. Ciężko obecnie orzec, jak będzie wyglądała w przyszłości możliwość uprawiania taternictwa. Pytanie o zaufanie i granice wolności pozostało aktualne.
Bogusław Kowalski
