QC LAB: Jak niebezpieczne są karabinki o ostrych krawędziach

Nasze artykuły z serii QC Lab mają na celu udzielenie odpowiedzi na niektóre z najczęściej zadawanych pytań dotyczących sprzętu wspinaczkowego. Tym razem będzie o tym, jakie niebezpieczeństwo stanowią wytarte karabinki o ostrych krawędziach.

***

Pousuwałem z wielu dróg wytarte przez liny karabinki o ostrych krawędziach i przeprowadziłem na nich testy wytrzymałości. Okazało się, że najbardziej niepokojąca nie jest ich obniżona wytrzymałość, a niebezpieczeństwo przecięcia liny.

Wielu moich znajomych zaliczyło lot na karabinku o ostrych krawędziach, czego rezultatem było przecięcie oplotu liny i odsłonięcie rdzenia, a do tego pewnie też popuszczenie zwieraczy. Osobiście nigdy nie słyszałem, żeby lina została przecięta w wyniku odpadnięcia na karabinku o zaostrzonych krawędziach, choć kto wie – może były takie przypadki? [Patrz: uzupełnienie na końcu artykułu]. Tak czy inaczej, zdecydowaliśmy się sprawdzić, czy to możliwe, za pomocą serii testów przeprowadzonych w QC Lab.

Zebraliśmy kilka starych, wytartych karabinków o zaostrzonych krawędziach, które usunąłem z lokalnego rejonu wspinaczkowego, kilka lin (niektóre z nich były całkiem nowe, inne praktycznie na wykończeniu, niektóre to były końcówki lin, a inne kawałki pochodziły ze środka liny, wszystkie miały koło 10,5 mm) i ruszyliśmy na eksperymenty do naszej zaufanej wieży służącej do testowania lotów.

METODA BADAWCZA

Nie próbowaliśmy przeprowadzić wszystkich permutacji i kombinacji możliwych eksperymentów, a jedynie te testy, które były konieczne do wyrobienia sobie ogólnego pojęcia o tym, co się dzieje w określonych sytuacjach. Zaczęliśmy badania od współczynnika odpadnięcia 0,6, masy 80 kg oraz lekko dynamicznej asekuracji. Jeśli lina nie została w pełni przecięta po pierwszym locie, to kontynuowaliśmy zrzucanie masy w tym samym ustawieniu, aż do chwili przerwania liny.

Oczywiście nie jest to super realistyczny eksperyment, gdyż jestem pewny, że jeśli wspinacz zaliczy mocny lot i przetnie koszulkę liny to zapewne zachowałby się bardziej rozsądnie i NIE wyszedł do tego samego punktu, tylko po to aby zaliczyć DOKŁADNIE taki sam lot.

Następnie podbiliśmy odrobinę stawkę poprzez zwiększenie współczynnika odpadnięcia do 1, podniesienia masy do 100 kg oraz zastosowania statycznej asekuracji.

WYNIKI

OBSERWACJE, KOMENTARZE I WNIOSKI

A zatem – co to wszystko oznacza? Nie przeprowadziliśmy wystarczająco dużo badań, aby sformułować w pełni konstruktywne wnioski, jednak możemy dokonać już pewnych ogólnych obserwacji i ustalić pewne konkluzje. Dodatkowo wiemy mniej więcej, jakie dodatkowe testy warto by przeprowadzić:

• Nie można tych wszystkich wyników porównywać jeden-do-jednego, ponieważ sposób, w jaki różne karabinki zostały wytarte / zaostrzone, znacznie się od siebie różnił. Może to mieć bardzo duży wpływ na wynik testu.
• Wygląda na to, że wspinacz (ok. 80 kg) w wyniku typowego odpadnięcia (współczynnik 0,6 lub mniej, przy zastosowaniu asekuracji częściowo dynamicznej) na karabinku o zaostrzonych krawędziach ma niewielkie szanse na całkowite przecięcie liny podczas jednego lotu.
• Jednak w zależności od stopnia zaostrzenia karabinka i rodzaju asekuracji, możliwe jest, że lina zostanie całkowicie przecięta podczas drugiego odpadnięcia.
• Jak można się było spodziewać – im większa masa i większy współczynnik odpadnięcia, tym szybsze przecięcie liny. W jednym przypadku doszło do tego na fabrycznie NOWEJ linie po PIERWSZYM odpadnięciu! (tzn. ciężki wspinacz + nowa lina + ostry karabinek + niekorzystny lot = PRZECIĘTA LINA).
• Nowe karabinki są o wiele bardziej przyjazne dla liny niż karabinki o wyostrzonych krawędziach.
• Asekuracja dynamiczna jest o wiele bardziej przyjazna dla liny niż asekuracja statyczna.
• Nawet nowy karabinek o dużym promieniu (np. RockLock) może spowodować uszkodzenia liny, jeśli jeden z parametrów odpadnięcia będzie niekorzystny (np. stara lina, statyczna asekuracja, niebezpieczny lot, ciężki wspinacz).

Jeśli mielibyśmy kontynuować nasze eksperymenty, moglibyśmy wprowadzić bardziej skomplikowany system testów, w którym zmieniany jest jedynie jeden czynnik za każdym razem. Mogłoby to rzucić więcej światła na to, które czynniki mają największy wpływ na prawdopodobieństwo uszkodzenia liny podczas lotu.

MORAŁ HISTORII

Choć jest to mało prawdopodobne, aby odpadnięcie na karabinku o ostrych krawędziach przecięło linę, to możliwe jest przecięcie oplotu i odsłonięcie rdzenia liny. Tak czy inaczej, zawsze lepiej dmuchać na zimne – dobrze jest mieć nawyk wyrzucania starego, skatowanego szpeju.

Uważajcie na siebie!

Kolin Powick

UZUPEŁNIENIE TESTÓW KARABINKÓW O ZAOSTRZONYCH KRAWĘDZIACH

Podczas testów karabinków wytartych przez liny skupiliśmy się na odpadnięciach odbywających się bezpośrednio na karabinek. Jednak ostatnio otrzymałem list z zapytaniem o prawdopodobieństwo uszkodzenia liny przez ostrą krawędź karabinka, który jest pierwszym przelotem na drodze.

Jestem pewien, że spotkaliście się z ekspresami założonymi na stałe w sektorach wspinaczkowych, a nawet na waszej lokalnej sztucznej ściance, gdzie pierwszy karabinek ma wyżłobienie wytarte przez linę, czego rezultatem są ostre krawędzie. Wynika to z tego, że większość asekurantów stoi w oddaleniu od ściany, a w momencie gdy prowadzący jest opuszczany na dół, lina powoli „piłuje” karabinek za pomocą całego brudu i piasku, który na niej się zgromadził. Najczęściej zdarza się tak w przypadku, gdy pierwszy ekspres na drodze jest założony na stałe i warto na to uważać!

Nigdy wcześniej nie słyszałem o żadnych wypadkach tym spowodowanych, ale nasz czytelnik z Niemiec właśnie poinformował mnie, że w 2008 roku doszło do takiego wypadku w Pradze. Scenariusz wypadku wyglądał dokładnie tak samo jak sytuacja opisana powyżej – nowa, 11 mm lina została całkowicie przecięta przez pierwszy ekspres po odpadnięciu prowadzącego wspinacza. Na szczęście, pomimo upadku na ziemię, nic mu się nie stało. Opis wypadku jest po niemiecku, jednak zdjęcie i diagram w jasny sposób pokazują, co się stało.

A zatem, jaki jest morał tej historii (część druga)? Wytarte karabinki o ostrych krawędziach są nie tylko niebezpieczne podczas odpadnięcia bezpośrednio na karabinek, ale mogą również poważnie uszkodzić linę w każdym innym punkcie systemu asekuracyjnego. I jak zawsze – najlepiej jest wymieniać sprzęt, który budzi wątpliwości pod względem bezpieczeństwa.

—————————————————————————————————————————————–

Kolin Powick (KP) jest inżynierem pochodzącym z Calgary w Kanadzie. Posiada 20 lat doświadczenia na polu inżynierii, a od 2002 r. pracuje jako dyrektor ds. jakości w firmie Black Diamond. Kolin jest odpowiedzialny za nadzór nad testami całego sprzętu produkowanego przez BD – od etapu prototypu, poprzez cały proces produkcyjny, aż po losowe inspekcje gotowych produktów. Jeśli masz jakiekolwiek techniczne pytania do KP, napisz maila na askkp@bdel.com, a on SPRÓBUJE odpowiedzieć.