Ósemka. Zabezpieczać albo nie zabezpieczać – oto jest pytanie

Ostatni tragiczny wypadek w Tarnowskich Górach sprowokował burzliwą dyskusję, której jednym z technicznych elementów był sposób wiązania liny asekuracyjnej do uprzęży. Najprawdopodobniej bezpośrednią przyczyną wypadku był właśnie nieprawidłowo zawiązany węzeł. O przybliżenie tego tematu i opinię poprosiliśmy praktykujących instruktorów Polskiego Związku Alpinizmu i doświadczonych wspinaczy – Bogusława Kowalskiego, Adama Pieprzyckiego, Piotrka Sztabę i Darka Żurka. Czytelników zachęcamy do lektury i wypełnienia krótkiej ankiety. Zobaczymy jaki węzeł w praktyce rządzi w Polsce.

Ósemka. Zabezpieczać albo nie zabezpieczać – oto jest pytanie

***

W związku z dyskusją na temat zabezpieczenia węzła ósemka supłem lub połówką podwójnego zderzakowego przewertowałem wszystkie podręczniki i poradniki wspinaczkowe wydane w Polsce, a także wybrane obcojęzyczne.

Na tej podstawie można zaobserwować fakt, iż w USA („Góry – wolność i przygoda. Od trekingu do alpinizmu”, redakcja: Ronald C. Eng, „Wspinaczka w skale”, Craig Leubben) i w Wielkiej Brytanii („Podręcznik wspinaczki”, Allen Fyffe, Iain Peter) zaleca się stosowanie zabezpieczenia. Warty zauważenia jest fakt, że John Long („Wspinaczka. Praktyczny podręcznik”) pozostawia wybór samemu wspinaczowi.

Wiązanie ósemki wg podręcznika „Góry, wolność i przygoda”. W tekście autorzy zalecają wiązanie zabezpieczenia

Identyczne zalecenia funkcjonują podczas zawodów firmowanych przez UIAA oraz IFSC. W przepisach zawodów organizowanych przez te organizacje zapisany jest obowiązek zawiązania ósemki z zabezpieczeniem w postaci połówki podwójnego zderzakowego. Na ogół wygląda to tak, że sam zawodnik wiąże się ósemką, sprawdzana przez osobę asekurującą, która następnie wiąże połówkę podwójnego zderzakowego. Warto jednak pamiętać, że wspinaczka na zawodach jest szczególnym przypadkiem, gdzie występuje dodatkowy element rywalizacji. No i żaden z zawodników nie zaprząta sobie głowy poprawnością asekuracji. Węzły inne niż ósemka są na zawodach niedozwolone.

Na przeciwnym biegunie są zalecenia DAV (Deutschland Alpenverein) i ÖAV (Osterreich Alpenverein), gdzie nie ma mowy o zabezpieczeniu węzła ósemkowego, natomiast nacisk położony jest na wzajemne sprawdzenie się partnerów. Tę procedurę o nazwie „Partnercheck” wymyślił i rozpropagował w połowie lat dziewięćdziesiątych Michael Larcher referent ds. wyszkolenia ÖAV w Insbrucku. Opisane to zostało przez Pita Schuberta w III tomie poradnika „Bezpieczeństwo i ryzyko w skale i lodzie”.

DAV promuje procedurę Partnercheck, w materiałach szkoleniowych pokazując ósemkę bez zabezpieczenia

Obecnie ta procedura jest zalecana i powszechnie stosowana przez najliczniejsze na świecie austriacki i niemiecki związek wspinaczy. W moim przekonaniu, który podziela znakomita część instruktorów Polskiego Związku Alpinizmu, metoda wiązania się jedynie węzłem ósemkowym, bez dodatkowego zabezpieczenia, ale koniecznie ze wzajemnym sprawdzaniem się jest wystarczająca. Ponadto posiada ona walor edukacyjny – Partnercheck jest doskonałym wstępem do przekazania idei partnerstwa.

Bogusław Kowalski
Instruktor Alpinizmu PZA
Biegły sądowy ds. wypadków z zakresu bhp i wspinaczki

PS Trzeba jednak wspomnieć, że wielu wspinaczy wiąże linę do uprzęży węzłem skrajnym tatrzańskim. Używane są głównie dwie metody: z zabezpieczeniem (na ogół połówką podwójnego zderzakowego) lub podwójnym skrajnym tatrzańskim (przewleczonym z powrotem równolegle, analogicznie jak przy ósemce). Zaletą skrajnego jest łatwość rozwiązania po zaciśnięciu, natomiast wadą mniejsza przejrzystość niż ósemki. Tę ostatnią ze względu na regularny kształt łatwo jest skontrolować nawet ze sporej odległości.

Darek Żurek

Darek Żurek

W dniu 29 października 2016 odbyła się Unifikacja Instruktorów PZA, którą miałem przyjemność wraz Wojtkiem Szymonem Szymenderą prowadzić. Na unifikacji poruszono między innymi temat zabezpieczania ósemki. Ja, jak i większość instruktorów jest przeciwna wiązaniu zabezpieczenia do ósemki. Uczymy by ósemka była wiązana poprawnie, ważne jest by nie przerywać rozpoczętej czynności (odwrócenie uwagi, zagadanie się). Uczymy także wzajemnego sprawdzania się partnerów przed rozpoczęciem wspinania!!! To jest absolutna podstawa przy wspinaniu.

Jeśli już zdarzy się na kursie osoba nauczona wiązania zabezpieczenia do ósemki (czasem trafiają osoby z wysp, które nauczone są zabezpieczania ósemki), to zabezpieczeniem ma być połówka podwójnego zderzakowego, zawiązana ciasno przy ósemce. Takie samo zabezpieczenie jest polecane w przypadku zabezpieczania skrajnego, który należy bezwzględnie zabezpieczać!

Piotr Sztaba

Piotr Sztaba

Zalecam wiązanie ósemką równoległą bez zabezpieczania. Ósemka jest węzłem przejrzystym, klarownym a jego zabezpieczaniem jest ostatnie przeplecenie. Kluczem przy wiązaniu węzła jest 100-procentowe skupienie i brak pośpiechu podczas wykonywania tej czynności do końca wiązania węzła i późniejsza KONTROLA PARTNERSKA. Zaniedbanie w którejkolwiek części tego procesu spowoduje brak wiązania zabezpieczania a poprawna ósemka tego zabezpieczenia nie wymaga!

Adam Pieprzycki

Adam Pieprzycki

Sprawa nie jest prosta. Podczas szkolenia do wiązania się do uprzęży liną nauczam węzła ósemka, mocno zaciśniętego, bez dodatkowego zabezpieczenia. Ósemkę łatwo skontrolować trudno się pomylić podczas jej wiązania – no i jest ładnym i symetrycznym węzłem.

Jeśli lina jest nowa i śliska, sprawa się komplikuje – ja wiążę „bezpiecznik”. Prywatnie podczas wspinania używam podwójnego tatrzańskiego. Jeśli lina jest nowa także zabezpieczam węzeł. Z nowymi linami jest ten problem, że mogą być za śliskie i po prostu się rozwiązać. Co najmniej już raz tak miałem podczas wspinania w górach – no, ale szybko to zauważyłem oraz miałem dwie żyły ;-)

***

A Wy jak się wiążecie? Zawsze pamiętacie o sprawdzeniu węzła partnera? Zachęcamy do wypełnienia krótkiej ankiety. Zobaczymy jaki węzeł i jakie praktyki dominują w Polsce.