Kask, czyli ochrona tego co najcenniejsze

Genialny w swojej prostocie przedmiot, o kształcie ludzkiej głowy, mający na celu ochronę tej części ciała przed uszkodzeniami mechanicznymi. Wbrew pozorom nie jest to kolejny cytat z popularnej encyklopedii „online”, lecz efekt kilku minut zadumy nad fenomenem i istotą kasku. Przedmiot ten stał się synonimem profesjonalizmu i odpowiedzialności w tak wielu dziedzinach, że nie sposób ich w tym momencie wymienić; wspomnijmy o kilku: sztuka wojenna, górnictwo, sporty powietrzne, motorowe, górskie. Jak nietrudno się domyślić, w niniejszym tekście skoncentrujemy się na tych ostatnich.

Kask w górach to podstawa - autor tekstu podczas wspinania w Wilder Kaiser (fot. wspinanie.pl)

Kask w górach to podstawa – autor tekstu podczas wspinania w Wilder Kaiser (fot. wspinanie.pl)

Tak jak we wszystkich wymienionych dziedzinach chodzi o ciągły postęp i udoskonalenie działań, tak również w sportach górskich niuanse odgrywają coraz większą rolę. I tak jak niegdyś, bardziej „bojaźliwi” wspinacze upychali pod wełniane czapki kawałki starych gazet, które miały zamortyzować potencjalne uderzenia skały i lodu, tak i dzisiejsi bywalcy ścian muszą dokonywać wyborów co do stopnia ochrony, odwrotnie proporcjonalnego do wygody i lekkości. Muszą kalkulować stopień ponoszonego ryzyka i z uczciwością wobec siebie decydować o ciężarze plecaka i ilości ekwipunku.

Obecnie producenci oferują na tyle szeroki zakres sprzętu, że każdy, od bywalców paneli, przez jurajskich sportowców, do wspinaczy wysokogórskich, jest w stanie wybrać dla siebie ekwipunek pozwalający mu na osiągnięcie upragnionego progresu i zredukowanie ocenionego subiektywnie ryzyka.

Na dzień dzisiejszy sklepy sportowe oferują łącznie kilkadziesiąt produktów spod hasła „kask”. Nie sposób zająć się analizą każdego z osobna, dlatego warto wyjaśnić podstawowe różnice i podobieństwa w budowie.

W Vaporze (Black Diamond), podobnie jak w Meteorze (Petzl) rozmiar obwód dopasowuje się za pomocą dwóch klamer

W Vaporze (Black Diamond), podobnie jak w Meteorze (Petzl) rozmiar obwód dopasowuje się za pomocą dwóch klamer

Konstrukcja

Poza widoczną tzw. skorupą kasku, największą rolę odgrywa to, co dalej nazywać będziemy systemem nośnym, czyli obrazowo rzecz ujmując – kask od środka. Na początku części opisowej warto zaznaczyć, że pochylimy się jedynie nad współczesnymi technologiami, a za taką ciężko uznać, popularny jeszcze w zeszłej dekadzie, system paskowy, w którym pomiędzy czubkiem głowy a poliwęglanową skorupą znajdowała się przestrzeń pełniąca funkcję buforu. Choć system ten znakomicie chroni naszą najważniejszą część ciała, to ekwipunek ten stanowił zauważalny ciężar, utrudniający poruszanie się w pionie.

Warto rozważyć użycie kasku z systemem paskowym, gdy udajemy się w teren bardzo poważnie zagrożony spadającymi kamieniami, jednak sprzętu tego należy poszukiwać raczej przeglądając oferty „z drugiej ręki”, bądź podpytując starszych kolegów o zawartość ich wspinaczkowej szafy.

Aktualnie na rynku znaleźć możemy dwa wiodące rodzaje kasków. Pierwszy z nich to bardziej nowoczesne, których system reprezentują wszystkie flagowe modele producentów, kaski piankowe z takimi produktami jak Vapor (Black Diamond), Meteor (Petzl), Speed 2 (Camp), El Cap (Mammut), Vayu (Salewa), czy Atlantis (Beal).

Ich skorupa wykonana jest ze styropianu (spieniony polistyren) oraz bardzo cienkiej poliwęglanowej warstwy zewnętrznej, nadającej produktowi sztywność i odporność na uszkodzenia. Ich waga waha się pomiędzy 186 g (mniejszy rozmiar Vapor) a 268 g (Speed 2). Warto wspomnieć, że Vayu wspomniane powłoki ma wykonane odpowiednio z włókien węglowych (CNT-Shell – Carbon Nano Technology) oraz ekspandowanego polipropylenu (EPP), a nie jak większość wspomnianych wyżej kasków ze styropianu, dzięki czemu może przyjąć na siebie więcej niż jedno uderzenie.

Kaski tego typu są niezwykle wygodne, jednak cierpi na tym ich wytrzymałość. Nie znaczy to, że nie zapewniają użytkownikowi bezpieczeństwa, a raczej, że ich żywotność w przypadku realnego kontaktu z kamieniami będzie mniejsza niż kasków starszej generacji.

No właśnie, pisząc o starszej generacji nie mam na myśli jedynie opisanych wyżej konstrukcji paskowych, ale również najbardziej popularne jeszcze pół dekady temu – a ciągle istniejące w ofercie – konstrukcje mieszane, gdzie skorupa wykonana z plastikowej powłoki (ABS, czyli mieszanki akrylonitryl-butadien-styren) wspierana jest przez polistyren od „strony głowy”. Przykładami ilustrującymi takie rozwiązanie są Salamander Grivela czy Galaxy produkowany przez Climbing Technology.

Również pozostałe z wymienionych w tekście marek posiadają w swojej ofercie kaski wykonane tą techniką. Ich ceny są mniej wyśrubowane niż produktów piankowych, a odporność na działanie czasu i przewspinanych metrów większa. Minusem jest oczywiście ciężar; dla przykładu Salamander osiąga 384 g, a lżejszy Galaxy 350 g. Wydaje się jednak, że bez względu na podaż producentów, popyt na bardziej pancerną ochronę głowy nie powinien ulec zmianie, choćby dzięki szkołom wspinaczkowym czy wyprawom w rejony, gdzie niezawodność jest wartością wyższą niż niska waga.

Warto nadmienić, że kask „mieszany” nie jest bynajmniej szpejem bezawaryjnym. Prawie każdy egzemplarz, bez względu na markę, przyciśnięty w osi poziomej, ulegnie zniszczeniu przez odczepienie się polistyrenu od plastikowej warstwy, co może osłabić jego właściwości. Minęły więc czasy beztroskiego traktowania kasku jako najbardziej pancernego elementu garderoby.

Sirocco (Petzl) w rozmiarze 1 (48-56 cm) osiąga rekordowo niską wagę 150 g

Sirocco (Petzl) w rozmiarze 1 (48-56 cm) osiąga rekordowo niską wagę 150 g

Jest jeszcze jeden, najdelikatniejszy i najlżejszy z kasków, przeznaczony do wszystkich dyscyplin górskich w których ciężar gra pierwsze skrzypce, a w których realne zagrożenie oberwania kamieniem jest raczej niskie. To Sirocco francuskiej marki Petzl, wykonany podobnie jak kaski piankowe, jednak do jego budowy użyto polipropylenu, którego nie zabezpiecza od zewnątrz żadna inna warstwa. Sirocco w mniejszym rozmiarze zszedł do rekordowej wagi 150 g.

Dopasowanie

O ile nie mamy sprawdzonych konkretnych modeli i rozmiarów, warto do sklepu udać się osobiście. Będziemy bogatsi nie tylko o elementy fachowej wiedzy, którą w dobrym sklepie górskim posiada obsługujący nas sprzedawca, ale również o kilka niuansów dotyczących topografii naszej głowy.

Cała wiedza o atestach, użytych materiałach i przeznaczeniu kasku zda się na nic, jeśli ten nie będzie nam po prostu „siedział” na głowie. Tak jak każda część ciała, każda głowa posiada swój unikatowy kształt, którego nie da się zawrzeć jedynie w informacji o jej obwodzie.

Z drugiej strony to właśnie obwód jest jedyną wymierną, dostępną dla wszystkich daną matematyczną naszej czaszki, toteż wszyscy producenci informują o zakresie przydatności kasku na jej podstawie. Kilku z nich proponuje dwa rozmiary produktu (Vapor, Vayu, Meteor, Sirocco), jednak większość wychodzi z założenia, że jeden uniwersalny zakres regulacji powinien wystarczyć (średnio jest to 53-61cm).

Przewagę ilościową mają produkty regulowane przez pokrętło umieszczone na tyle kasku (m.in. Speed2, El Cap, Galaxy, Atlantis, Salamander). Jest to patent zapewniający wygodę w większości przypadków, ponieważ możemy „doregulować” kask nawet pomiędzy łatwiejszymi przechwytami w czasie prowadzenia wyciągu.

Problem pojawia się przy nieregularnościach głowy bądź czapki, dlatego w najnowszych modelach Vapor Black Diamonda, Meteor Petzla, Vayu Salewy oraz El Cap Mammuta, konstruktorzy zrezygnowali z szybkości na rzecz precyzji dopasowania; obwód dopasowuje się za pomocą dwóch klamer, ulokowanych po lewej i prawej stronie tylnej części kasku. Choć dobrze osadzony na głowie kask powinien być nieruchomy bez zapinania go pod brodą, to tylko takie zapięcie zapewnia stabilność również w akcji.

A jeśli jesteśmy już przy obsługiwaniu kasku jedną ręką, to Petzl opatentował klamrę magnetyczną (Meteor i Sirocco), z której korzysta również Beal w swoim modelu Atlantis. Regulacja obejmy podbródkowej nie różni się niczym znaczącym w poszczególnych modelach kasków, podobnie jak system mocowania czołówki i gogli. Detale, które nadają unikatowości kilku kaskom, to płytka Recco, użyta w wielozadaniowym, wspomnianym wyżej Xenonie czy kompatybilność z szybą Vision (przeciw lodowym odpryskom) Sirocco i innych modeli Petzla (m.in. Meteor).

Roger Schaeli z Salewa prezentuje nowy kask tego producenta - Vayu (fot. Salewa)

Roger Schaeli z Salewa prezentuje nowy kask tego producenta – Vayu (fot. Salewa)

Podsumowanie

Niniejsze zestawienie nie ma charakteru wartościującego; przeciwnie, ma na celu przekazanie, banalnej de facto, myśli, że nie ma sprzętu „do wszystkiego”, a postępująca specjalizacja dotyczy również kasków. Fakt, że któryś z produktów jest najlżejszy, najbardziej wytrzymały, czy najobszerniej regulowalny, nie świadczy o tym, że jest to produkt najlepszy.

Wspinacze skalni zwrócą większą uwagę na wagę przedmiotu, ponieważ wynik kalkulacji dotyczący ewentualnego „czynnego” skorzystania z właściwości kasku jest niezwykle niski, a przy ewentualnym uszkodzeniu jest możliwość szybkiej jego wymiany.

Dla himalaistów poruszających się w strefie śmierci ciężar jest nie mniej ważny niż dla atlety walczącego w górnej części brytyjskiej skali trudności, jednak nie mają oni możliwości szybkiej wymiany ekwipunku, stąd produkt winien być „wielorazowego” użytku.

W jeszcze innej sytuacji znajdą się alpiniści, którzy weszli właśnie w potężną lodowo-skalną rynnę, a popołudniowe słońce operuje kilkaset metrów ponad nimi; ryzyko tego, że znajdą się pod ostrzałem, jest bardzo duże, a w niektórych przypadkach graniczy z pewnością, dlatego lekkość kasku będzie stanowił dla nich mniejszą wartość niż jego solidność.

Tak jak w przypadku każdej części sprzętu czy garderoby górskiej, wyborów dokonywać winniśmy „z głową”, świadomi możliwości i ograniczeń naszych nowych zabawek. W górach od zawsze podejmowało się ryzyko, jednak w razie niepowodzenia dobrze jest mieć poczucie, że było to ryzyko podjęte świadomie i po zimnej kalkulacji, a nie przez zaniedbanie, brak wiedzy czy lenistwo.

Kacper Tekieli

Produkty obejrzane i przetestowane dzięki uprzejmości sklepu Polar Sport


Wybrane modele kasków dostępnych w sklepach outdoorowy w 2016 roku:

ATLANTIS – Beal

Kask Atlantis, Beal

Kask Atlantis, Beal

Materiał: poliwęglan, polistyren
Waga: 245 g
Rozmiar (cm): jeden rozmiar 56-61
Inne cechy:

  • regulacja za pomocą mikrometrycznego pokrętła oraz klamry magnetycznej,
  • 4 zaczepy do mocowania czołówki.

Zastosowanie: wspinaczka


Kask Vapor, Black Diamond

Kask Vapor, Black Diamond

VAPOR – Black Diamond

Materiał: Kevlar, poliwęglan, styropian
Waga: 186-199 g
Rozmiar (cm): S/M 53-59, M/L 58-63
Inne cechy:

  • regulacja obwodu za pomocą dwóch klamer,
  • zdejmowane zaczepy na czołówkę.

Zastosowanie: wspinaczka

Zainteresował Cię ten produkt? Dowiedz się więcej i kup w e-pamir.plKask Vapor, Black Diamond.


Kask Speed 2, CAMP

Kask Speed 2.0, CAMP

SPEED 2.0 – CAMP

Materiał: poliwęglan, styropian
Waga: 268 g
Rozmiar (cm): jeden rozmiar 56-62
Inne cechy:

  • 22 otwory wentylacyjne,
  • regulacja obwodu za pomocą pokrętła.

Zastosowanie: zawody skitourowe, wspinaczka


Kask Galaxy, Climbing Technology

Kask Galaxy, Climbing Technology

GALAXY – Climbing Technology

Materiał: ABS – akrylonitryl-butadien-styren, polistyren
Waga: 350 g
Rozmiar (cm): jeden rozmiar 50-61
Inne cechy:

  • kask z atestami wielu dyscyplin sportowych,
  • 4 uchwyty umożliwiające założenie czołówki na kask,
  • regulacja obwodu za pomocą pokrętła,
  • kompatybilny z osłoną CT Visor G.

Zastosowanie: wspinaczka

Zainteresował Cię ten produkt? Dowiedz się więcej i kup w e-pamir.plKask Galaxy, Climbing Technology.


Kask Salamander, Grivel

Kask Salamander, Grivel

SALAMANDER – Grivel

Materiał: ABS -akrylonitryl-butadien-styren, polistyren
Waga: 385 g
Rozmiar (cm): jeden rozmiar 54-62
Inne cechy:

  • regulacja za pomocą pokrętła oraz klamry magnetycznej,
  • kompatybilny z griwelowską osłoną Visor.

Zastosowanie: wspinaczka


Kask El Cap, Mammut

Kask El Cap, Mammut

Materiał: poliwęglan, dwie warstwy styropianu różnej grubości
Waga: 286-335 g
Rozmiar (cm): 1 rozmiar 52-57, 2 rozmiar 56-61
Inne cechy:

  • regulacja w płaszczyźnie pionowej i poziomej,
  • regulacja obwodu za pomocą dwóch klamer,
  • daszek przeciwsłoneczny,
  • 4 zaczepy do mocowania czołówki.

Zastosowanie: wspinaczka


Kask Meteor, Petzl

Kask Meteor, Petzl

Materiał: poliwęglan, styropian
Waga: 220 g
Rozmiar (cm): 1 rozmiar 48-56, 2 rozmiar 53-61
Inne cechy:

  • regulacja obwodu za pomocą dwóch klamer,
  • klamra magnetyczna pod brodą,
  • 4 zaczepy do mocowania czołówki,
  • kompatybilny z petzlowską osłoną Vizion.

Zastosowanie: wspinaczka

Zainteresował Cię ten produkt? Dowiedz się więcej i kup w e-pamir.plKask Meteor, Petzl.


Kask Vayu, Salewa

Kask Vayu, Salewa

Materiał: nanorurki polimerów węglowych, ekspandowany polipropylen (EPP)
Waga: 245 g
Rozmiar (cm): 1 rozmiar 53-59, 2 rozmiar 59-63
Inne cechy:

  • duże otwory wentylacyjne,
  • minimalistyczny system regulacji,
  • przystosowany do podpięcia czołówki,
  • łatwa do utrzymania w czystości wyściółka.

Zastosowanie: wspinaczka, narciarstwo




  • Komentarze na forum Dodaj swój wątek
    Brak komentarzy na forum