Zamarła i Mnich, „klasyk” Master Topo, kolejne wydanie

W początku sierpnia br. trafiło do sprzedaży trzecie wydanie najpopularniejszego dotąd zestawu z serii Master Topo, na który składają się dwa plakaty topograficzne z naniesionymi liniami dróg: „Zamarła Turnia” oraz „Mnich i Mniszek”,  seria „ściany Tatr”, zestaw 3” i 4”.  Aktualność danych sięga wiosny 2014.

Nowe plakaty Master Topo: Zamarła, Mnich i Mniszek, 2014

Fotomapa Zamarła Turnia pokazuje ściany południową i południowo-wschodnią, z wrysowaniem blisko 50 dróg i większych wariantów oraz 4. logicznych kombinacji (zarówno łatwych i popularnych, „kursowych”,  jak i dwóch trudnych, VII+ i ryzykowne VIII+). Naniesiono poprawki przebiegu i wycen dróg – największa dotyczy przebiegu dołu Prawego Heinricha. Dokładniej niż poprzednio rozpisano graficznie drogi bardzo znane i popularne wraz z wariantami, takie jak Klasyczna czy Zacięcie Komarnickich i obie drogi Wrześniaków. Dzięki temu (i liczniejszym nazwom formacji, zob. niżej) lepiej można prześledzić dostępne opisy słowne oraz dane historyczne.

Zaktualizowano układ stanowisk zjazdowych, w tym na nowo oznaczono drugie od dołu stanowisko zjazdowe na Lewych Wrześniakach, przesunięte kilka metrów niżej w 2013 i obecnie bardziej osłonięte przed kamieniami. Warto też w tym miejscu przypomnieć, że na łatwiejszych drogach na Zamarłej wiele stanowisk ma obecnie charakter edukacyjny – jedna osadzona w skale kotwa plus miejsce na przelot zakładany przez kursantów. Wyposażenie dróg i układ stanowisk zmieniły się odczuwalnie dzięki akcji Tatry bez Młotka, ale poprawiano je także przedtem i potem, stopniowo, staraniem instruktorów PZA.

Zamarła Turnia, fragment lewy górny z najnowszego Master Topo

Oprócz wielu drobniejszych korekt przebiegu i wycen, znacznie wydłużyła się też lista nazwanych obiektów. Z ciekawostek i spraw dotąd zagadkowych np. wyjaśniło się, że tajemnicza „piątkowa” rysa z czasów wyposażania Prawego Heinricha w ramach TBM to w większej części jeden z wariantów Motyki do Drogi klasycznej (WHP 159 K). Za to wciąż czeka na współczesny opis droga Zbigniewa Kubińskiego z 1939 roku, nie opisana w przewodniku WHP i rozrysowana przez zdobywcę dopiero w czasie jego pierwszej po wojnie wizycie w kraju pod koniec lat 1970.

Fototopo Mnich i Mniszek to 90 dróg i ważniejszych wariantów (w tym 8 nowszych) oraz 14 ciekawych kombinacji, w tym najnowszych z 2012 i 2013 roku. Chodzi przy tym o logiczne i raczej pozbawione łatwych odcinków kombinacje pozwalające na uzyskanie maksymalnego nagromadzenia trudności, oraz, co jest jeszcze ważniejsze dla popularności urwisk Mnicha, o długie kombinacje „zrównoważone”. Polegają one na połączenia kilku, do 5-6, a niekiedy 7, treściwych wyciągów o zrównoważonych trudnościach typu VII czy VIII, pozwalających nasycić się wspinaczką w danym stopniu i w świetnej skale. Pomysły takie przyjęły się w lecie 1990 i 1991 (m.in. Manifest Czystej Siły oraz Baryła + Wachowicz), ale za sprawą nowych trudnych wyciągów z okresu 2003-2007 i pracy wykonanej w tym okresie przez tzw. „kustoszy Mnicha”, możliwości takie wielokrotnie wzrosły.

Fragment Mnicha z nowego Master Topo

Drobniejsze uzupełnienia i poprawki dotyczą zwłaszcza wycen mniej znanych odhaczeń (np. Stanisławski wprost) i wariantów (np. Całkiem na lewo). Są też małe poprawki wycen z najwyższej półki, na ogół mieszczące się w granicy tego co jest zawsze dyskusyjne: np. na Metallice, z dopiskami o kluczowych niuansach w miejscach najwyższych trudności, czy raportowane niewielkie zmiany hierarchii wycen na American Beauty, 2+1 oraz np. Rokokowej Kokocie na ścianie pn. (odczuwalne obniżenie wyceny, o połowę do 2/3 stopnia, być może wynikłe z częstych przejść). Więcej dróg otrzymało wyceny mieszane (np. VII/VII+), kilka dróg uzyskało dopisek, że są parametryczne (kluczowe miejsca łatwiejsze dla wysokich).

Naniesiono też stanowiska zjazdowe wyposażone na stałe oraz znacznie zwiększono ilość nazw formacji skalnych.

Na Mniszku z mniej trudnych wariantów dodano niepublikowany „trawers Colorado” z 1964 r., czy ujawniono zdobywcę Wariantu Francuza. Poprawniej pokazano tzw. Brytyjskie Trawersy – wymagającą linię „VIII AF” wciąż czekającą na przejście czysto klasyczne.

Na Mnichu od wschodu i pd.-wsch. z podobnie łatwiejszych wariantów warto odnotować np. dawny „wariant na lewo od Lewego Kosacza” będący tam wariantem najwcześniejszym i ostatecznie nazwanym dziś wariantem Czachora od nazwiska zdobywcy z 1977 r. (dziś wariant ten w dużej części pokrywa się z 1. wyciągiem późniejszej drogi Aleja Potępienia).

Mnich, ściana pn.-zach.: Powiększono też przeglądowy mały kadr po prawej u dołu plakatu, ze ścianą północno-zachodnią (z 12 na 14 cm wysokości). Warto tu zaakcentować informację, która wprawdzie była już podana we wcześniejszym wydaniu, ale pozostawała mało czytelna: na ścianie pn.-zach. istnieje nie tylko Zacięcie Mogilnickiego (nie Mogi-e-lnickiego, jak pokutuje w niektórych nowszych źródłach), ale cała Droga Mogilnickiego. Henryk Mogilnicki najpierw uczestniczył w przejściu wariantu, a całościową drogę stworzył w innym zespole dopiero 26 lat później, w 1954 roku, już po ukazaniu się 4 tomu przewodnika W.H. Paryskiego. Linia ta była na tyle narzucająca się, że z czasem dostawała kolejne „pierwsze przejścia” i nazwy od osób posądzanych o ich autorstwo, choć niekoniecznie to zgłaszających (stąd np. niepoprawne nazwy tej drogi jako Ryski Oficjalskiego czy Droga Pankiewicza).

Podobnych spraw jest tam jeszcze kilka, każda wymaga dłuższych wyjaśnień, nie na miarę pojedynczego rysunku czy akapitu. Pokazuje to jakiego niuansowania wymaga nazywanie wariantów w tak uczęszczanym terenie (jeszcze jeden przykład: niedawno nazwane tzw. Zacięcie Żurka przebyte w 1982 i położone na prawo od Rysy Marcisza, było chodzone 22 lata wcześniej, tyle że z pomocą hakówki).

* * *

Plakat Master Topo, Zamarła i Mnich 2014 jest dostępny w wersjach składanej i rolowanej

W podsumowaniu, oba fotoplakaty to solidne i poręczne uaktualnienie, obejmujące dwie z trzech najpopularniejszych ścian Tatr Polskich. Na Zamarłej aktualizacje dotyczą głównie bezpieczeństwa (zjazdy) oraz niuansów przebiegu, w tym także spraw historycznych.

Na Mnichu uzupełnień i nowych linii jest więcej, ale najtrudniejsze drogi i odcinki na ogół były już opisane, a obecnie dochodzą tylko pomniejsze korekty oraz zaznaczenie projektów  niedokończonych. Cenne są też pomysły na „zrównoważone” pod względem trudności kombinacje, niektóre dochodzące do 6 wyciągów i 150 m wysokości w świetnym granicie. Istotne są uzupełnienia odnoszące się do dróg średniotrudnych (V do VII), poprawki dotyczą też spraw historycznych, w tym np. wchodzenia dróg ospitowanych na mało znane warianty już uprzednio przebyte klasycznie i bez spitów. Na Mnichu także dodano aktualizacje dotyczące bezpieczeństwa (wyposażone stanowiska i zjazdy). Na Mniszku poprawki i uściślenia przebiegu są poważniejsze.

Wydawcą jest Master Topo, współwydawcą i dystrybutorem wydania obecnego jest Antykwariat Górski Filar z Kielc. Publikację wsparły także portal wspinanie.pl, szkoła wspinania i trekkingów „Kilimanjaro” (Zamarła) oraz Uniwersytecki Klub Alpinistyczny (Mnich i Mniszek).

Grzegorz Głazek

Zestaw jest do nabycia w księgarni wspinanie.pl.

***

Grzegorz Głazek:
Zamarła Turnia, ściana południowa (plus miniatura ściany pd.-wsch.).
Mnich i Mniszek, ściany wschodnie (plus miniatura ściany pn.-zach.).

Wydania trzecie. Wydawca Master Topo, Warszawa, współwydawca Filar, Kielce, 2014, seria „Ściany Tatr”, zestaw nr 3” i 4”.

Formaty 2x B3 (33.4 x 48 cm). Dostępne są wersje składane mapowo (w mocnej kieszonce foliowej 13 x 25 cm) i rolowane (w rękawie foliowym długości 34 i średnicy 3.5 cm).

Mnich i Mniszek: ISBN 978-83-64147-03-6 (Master Topo) i ISBN 978-83-88908-23-1 (Filar)

Zamarła Turnia:  ISBN 978-83-64147-04-3 (Master Topo) i ISBN 978-83-88908-22-4 (Filar)