8 marca 2005 08:01

Lawiny – poradnik. Część 3 – Jak zwiększyć swoje bezpieczeństwo?

JAK ZWIĘKSZYĆ SWOJE BEZPIECZEŃSTWO

  1. Przed wyjściem w góry zapoznaj się z komunikatem lawinowym na dany teren.
  2. Gdy nie masz pewności co do zagrożeń lawinowych w danym terenie zapytaj ratowników górskich, czy planowana przez nas trasa nie jest zagrożona zejściem lawin.
  3. Stosuj się do znaków lawinowych umieszczonych w terenie.
  4. W góry nie wychodź samotnie.
  5. Wychodząc ze schroniska włącz piepsa na nadawanie. Sprawdzić czy piepsy działają powinien instruktor, kierownik grupy czy przewodnik.
  6. W miejscu zakwaterowania pozostaw informację o planowanej trasie wycieczki i przewidywanej godzinie powrotu.
  7. Jeśli mamy ze sobą tel. komórkowy wpisz numer alarmowy działającej na tym terenie służby ratowniczej, by w razie wypadku jak najszybciej o nim powiadomić ratowników.
  8. Trasę zjazdu czy podejścia wybierz tak, by być jak najmniej narażonym na zejście lawin.

Zachowanie w terenie lawiniastym

  • gdy musicie wejść w teren zwiększonego ryzyka lawinowego zróbcie to pojedynczo. Pozostali niech obserwują pokonującego niebezpieczny odcinek terenu.
  • przed wejściem w taki teren odepnij pas biodrowy plecaka i zdejmij z przegubów kijki, tak by w razie porwania przez lawinę przedmioty te nie były dla nas kotwicą.
  • zapnij dokładnie swoja kurtkę i jej kieszenie. Jeśli zostaniesz porwany przez lawinę twoje szanse przeżycia są większe niż gdybyś miał kurtkę wypełnioną śniegiem
  • zlikwiduj paski, które zabezpieczają twoje narty turowe przed ich zgubieniem.
  • przygotuj się do zrzucenia swojego plecaka jeśli będzie to potrzebne.
  • podchodź i schodź (zjeżdżaj) tym samym śladem zachowując stosowne odległości tak by nadmiernie nie obciążać pokrywy śnieżnej.
  • zjeżdżając wykonuj skręty o dużym promieniu. Skręty krótkie bardziej obciążają pokrywę śnieżną.
  • zamiast trawersować niebezpieczne stoki, wyjdź na grań, a potem zejdź lub zjedź na linie. W wysoce niebezpiecznych sytuacjach będzie to najlepszym wyjściem.
  • wykorzystuj naturalne formy terenu, które mogą zapewnić tobie bezpieczeństwo – granie, żebra i tarasy skalne, wypłaszczenia oraz stoki oczyszczone ze śniegu przez wiatr.
  • jeżeli masz sprzęt wspinaczkowy i jest taka możliwość: przyasekuruj się.
  • Pamiętaj – zawsze przed wejściem w niebezpieczny teren możesz się wycofać lub go obejść.

Fachowcu i ekspercie!
Pamiętaj lawina może nie wiedzieć że jesteś fachowcem i ekspertem!

Szanse przeżycia w zależności od czasu i głębokości zasypania

POSTĘPOWANIE PO ZEJŚCIU LAWINY

Dla zasypanego przez lawinę, (jeśli nie zginął od razu w wyniku odniesionych obrażeń), najważniejszym jest by odnaleźć i wydobyć go z lawiny w jak najkrótszym czasie. To właśnie determinuje nasze postępowanie.

Uwaga: żadna służba ratownicza nie jest w stanie przybyć na miejsce wypadku w ciągu pierwszych piętnastu minut.

Najczęściej udaje się dotrzeć pierwszym ekipom ratowniczym w ciągu 45 –60 min od zawiadomienia o wypadku, czyli w momencie gdy szanse na przeżycie zasypanego spadają do 25%. Do akcji ratunkowej muszą przystąpić przebywający w pobliżu świadkowie wypadku lawinowego.

  • obserwuj porwanych: zaznacz miejsce porwania i gdzie go widziałeś ostatni raz jest szansa że będzie na przedłużeniu tej linii,
  • często układ osób przed zejściem lawiny zostaje zachowany,
  • natychmiast wezwij pomoc (radio, telefon),
  • jeżeli grupa miała piepsy postępuj zgodnie z zasadami,
  • zachowaj ciszę – początkowo możesz usłyszeć głosy spod lawiniska,
  • jeżeli mieliście telefony – zadzwoń,
  • drzewa, wystające kamienie, półki skalne i podobne formy terenowe spowalniają ruch mas śnieżnych i tu występuje większe prawdopodobieństwo znalezienia zasypanych,
  • zaznacz miejsca znalezienia przedmiotów należących do zasypanego – to tor porwania,
  • jeżeli zlokalizowałeś zasypanego (sonda, kijek, czekan itp.) natychmiast przystąp do kopania.

REJON POSZUKIWAŃ

 
3 kryteria
3 filtry
WARUNKI (pogoda i śnieg)
TEREN
CZŁOWIEK
REGIONALNY planowanie tury z alternatywami
  • komunikat lawinowy
  • prognoza pogody
  • informacje lokalnych ekspertów i osób zaufanych
  • inne informacje
  • mapa 1:25000
  • przewodniki
  • zdjęcia, w tym też lotnicze
  • łasna znajomość terenu
  • kogo zabierzemy ze sobą?
  • kondycja psychiczna i fizyczna
  • doświadczenie i umiejętności
  • kto jest odpowiedzialny za grupę?
informacje z zewnątrz, prognozy, założenia
LOKALNY
czyli w zasięgu wzroku i lornetki wybór trasy z wariantami

Śnieg:

  • ogólne warunki śniegowe
  • kierunki wiatru
  • ilość nowego śniegu i znaki alarmowe
  • czy dzisiaj jest odwrotnie? (południe niebezpieczniejsze niż północ, w górze lepiej niż na dole)
  • porównanie raportu lawinowego z sytuacją

Pogoda / Tendencje

  • widoczność, zachmurzenie
  • wiatr
  • opad
  • temperatura

czy moje wyobrażenia się zgadzają?

Sprawdzić (np. lornetką):

  • rzeźbę terenu
  • wymiary
  • ekspozycję
  • nastromienie
  • ślady nart

czy istniejące ślady są odpowiednie do warunków?

  • kto jest w mojej grupie?
  • kontrola sprzętu i zestawu lawinowego (pieps, łopata, sonda)
  • kto jeszcze jest na szlaku? (ew. dogadać się)
  • na bieżąco sprawdzać czas
własne obserwacje i oceny podejmowane na bieżąco
STREFOWY ocena pojedynczego stoku i zakładanie na nim śladu
  • sprawdzić ilość świeżego śniegu
  • nagromadzenie nieustabilizowanego śniegu
  • widoczność
  • wystawa stoku na słońce
  • możliwe rozmiary lawiny

jak to wszystko jest ze sobą powiązane?

  • co jest nade mną?
  • co jest pode mną?
  • najstromsza część stoku
  • ekspozycja
  • odległość od grani
  • wysokość
  • forma zbocza (rzeźba)
  • zmęczenie / dyscyplina / technika narciarska
  • czy stok rzeczywiście jest stale jeżdżony?
  • taktyka prowadzenia / środki ostrożności (odstępy, korytarz, jazda po śladach, "poczekalnie", obejścia
sprawdzenie i podjęcie decyzji "iść czy nie iść?"

Metoda redukcyjna nie zastępuje klasycznej oceny, jedynie ją sprawdza z punktu widzenia prawdopodobieństwa przy pozytywnych rezultatach (TAK) zgodnie z zasadami zarządzania ryzykiem.

13 BŁĘDÓW WG W. MUNTERA

  1. Lawiny obrywają się samorzutnie gdzieś wysoko, a nam zagrażają wyłącznie wtedy, gdy pechowo znajdziemy się na ich drodze.
  2. Podczas mrozów lawiny nie schodzą.
  3. Jeżeli pokrywa śnieżna jest cienka: jest bezpiecznie.
  4. Las chroni przed lawiną: poniżej granicy lasu nie ma ryzyka.
  5. Ślady narciarzy i zwierząt gwarantują bezpieczeństwo.
  6. Kamieni i drzewka wystające ponad powierzchnię śniegu stabilizują stok.
  7. Na małym stoku nic nie może się zdarzyć (deska śnieżna 20x30x0,35 waży 20-40 ton).
  8. 2-3 dni po opadzie śnieg "osiada" i pokrywa śnieżna robi się bezpieczna.
  9. Deska śnieżna jest twarda i dudni pod stopami.
  10. Dźwięk "uuuummmmm" świadczy o tym, że śnieg osiada.
  11. W życiu nie widziałem na tym stoku lawiny – tutaj nie jest lawiniasto.
  12. Lawiny schodzą tylko przy złej pogodzie – dziś jest ładnie, a więc bezpiecznie.
  13. Sondowanie śniegu kijkiem narciarskim daje pojęcie o stabilności pokrywy śnieżnej.

 

STOPNIE ZAGROŻENIA LAWINOWEGO wg. TOPR

ZAGROŻENIE LAWINOWE

STABILNOŚĆ POKRYWY ŚNIEGOWEJ

PRAWDOPODOBIEŃSTWO SAMOISTNEGO I MECHANICZNEGO WYZWOLENIA LAWINY

ZALECENIA DLA RUCHU OSÓB

I
MAŁE

NA OGÓŁ BEZPIECZNA
Pokrywa śniegowa jest na ogół utrwalona i stabilna

Możliwe samorzutne zejście lawin małych rozmiarów w postaci tzw. zsuwów, szczególnie przy śniegach mokrych
———————–
Mechaniczne wyzwolenie lawiny możliwe na ekstremalnie stromych stokach o nachyleniu równym, lub większym niż 40°, tylko przy bardzo dużym dodatkowym obciążeniu**.

Na ogół dogodne warunki dla działalności górskiej. Bardzo strome i ekstremalnie strome stoki o nachyleniu równym, lub większym niż 40°, a zwłaszcza żleby, depresje i rozległe pola śnieżne, szczególnie w pobliżu grani należy przechodzić (przejeżdżać) pojedynczo. Unikać miejsc z nawianym śniegiem (tzw. poduchami śnieżnymi), zwłaszcza na ekstremalnie stromych stokach o nachyleniu równym, lub większym niż 40°, w żlebach, depresjach i rozległych polach śnieżnych.

II UMIARKOWANE

SYTUACJA NIEBEZPIECZNA
Pokrywa śniegowa jest na ogół umiarkowanie stabilna, ale na stokach bardzo stromych o nachyleniu 35-40°, a zwłaszcza na ekstremalnie stromych o nachyleniu równym, lub większym niż 40° może być mało stabilna.

Możliwe jest samorzutne schodzenie pojedynczych lawin małych rozmiarów.
———————–
Mechaniczne wyzwolenie lawiny jest możliwe przede wszystkim na bardzo stromych stokach o nachyleniu 35-40°, przy dużym obciążeniu dodatkowym**. Na niektórych ekstremalnie stromych stokach o nachyleniu równym, lub większym niż 40°o niekorzystnych wystawach*, możliwe jest wyzwolenie lawiny średnich rozmiarów już przy małym dodatkowym obciążeniu** .

Częściowo niekorzystne warunki dla działalności górskiej. Zaleca się rezygnację z poruszania się pod i po stokach o nastromieniu o nachyleniu równym, lub większym niż 40° w szczególności po stronie zawietrznej i o niekorzystnych wystawach*, oraz zacienionych formacji w pobliżu grani. Uważać na nagromadzony na twardym podłożu przewiany śnieg. Po stokach stromych o nachyleniu 30-35° i bardzo stromych o nachyleniu 35-40°, poruszać się ostrożnie i pojedynczo z zachowaniem bezpiecznych odległości (min. 10 m.) Unikać żlebów, depresji i rozległych pól śnieżnych. Bezpieczne poruszanie się wymaga umiejętności samodzielnej oceny zagrożenia lawinowego w terenie i ostrożnego wyboru trasy.

III
ZNACZNE

SYTUACJA KRYTYCZNA !
Warunki w znacznej mierze niekorzystne. Już na wielu stromych stokach o nachyleniu 35-40°, pokrywa śniegowa jest utrwalona co najwyżej umiarkowanie, lub słabo

Możliwe jest częste, samorzutne schodzenie średnich bądź pojedynczych dużych lawin, czasami osiągających nawet dna dolin.
———————–
Mechaniczne wyzwolenie lawiny jest możliwe przede wszystkim na stromych stokach o nachyleniu 30-35° już przy małym obciążeniu dodatkowym**. Na niektórych bardzo stromych stokach o nachyleniu 35-40° możliwe jest wyzwolenie lawiny średnich rozmiarów z dużej odległości już przy małym dodatkowym obciążeniu**.

Warunki w znacznej mierze niekorzystne.
Zaleca się rezygnację z poruszania się pod i po stokach o nastromieniu 35° i więcej. Po stokach stromych o nachyleniu 30-35° poruszać się ostrożnie i pojedynczo z zachowaniem bezpiecznych, dużych odległości (min.15-20 m.). Zdecydowanie unikać żlebów, depresji i rozległych pól śnieżnych.
Bezpieczne poruszanie się wymaga dużego doświadczenia i umiejętności samodzielnej oceny zagrożenia lawinowego w terenie. Mniej doświadczonym zaleca się wyjścia tylko pod opieką profesjonalnego przewodnika, lub rezygnację z wyjścia w teren wysokogórski, ponad naturalną górną granicę lasu.

IV
DUŻE

SYTUACJA SKRAJNIE KRYTYCZNA !
Warunki niekorzystne. Pokrywa śniegowa jest słabo utrwalona już na wszystkich stromych stokach o nachyleniu 30-35°

Możliwe jest samorzutne schodzenie dużych lawin, zagrażających miejscom zazwyczaj bezpiecznym, często osiągając przeciwstoki.
———————–
Mechaniczne wyzwolenie lawiny jest bardzo prawdopodobne już na umiarkowanie stromych stokach o nachyleniu równym. lub mniejszym niż 30°przy małym dodatkowym obciążeniu** z bardzo dużej odległości .

Warunki zdecydowanie niekorzystne.
Zaleca się zaniechania wszelkich wyjść w teren wysokogórski, oraz rezygnację z poruszania się w partiach niższych – pod i po stokach o nastromieniu 30° i więcej.

V
BARDZO DUŻE

SYTUACJA KATASTROFALNA !
Pokrywa śniegowa jest na rozległym obszarze bardzo słabo utrwalona.

Należy spodziewać się samorzutnego schodzenia wielu dużych lawin także w terenie umiarkowanie stromym o nachyleniu równym. lub mniejszym niż 30° . Zagrożenie obejmuje już całe doliny, aż do ich ujścia.

Poruszanie się w terenie jest zazwyczaj niemożliwe.

 

ZNACZENIE ODNOŚNIKÓW;
* UWAGA!!! za szczególnie niebezpieczne należy zawsze uważać stoki o wystawie północno-wschodniej, północnej i północno-zachodniej. Czynnikiem radykalnie zwiększającym zagrożenie lawinowe jest silny wiatr w połączeniu z opadem śniegu, należy śledzić kierunek wiatru i miejsca odkładania śniegu w terenie.
** obciążenie dodatkowe;
– bardzo duże – np. duża grupa piechurów (np. 4 osoby i więcej), lub grupa dynamicznie zjeżdżających narciarzy, lub snowboardzistów (a zwłaszcza ich upadki), bez zachowania należytych odstępów.
– duże – np. mała grupa turystów (np. 2-4 osoby) podchodzących na nartach bez zachowania należytych odstępów, lub upadający pojedynczy narciarz, lub pojedynczy piechur.
– małe – np. samotny turysta podchodzący na nartach, lub pojedynczy narciarz zjeżdżający łagodnymi, długimi łukami – bez upadku
*** stromizna stoków;
– umiarkowanie strome 30°
– strome 30-35°
– bardzo strome 35-40°
– ekstremalnie strome 40°
TEREN WYSOKOGÓRSKI – oznacza treny górskie położone powyżej naturalnej górnej granicy lasu.

 

Wielkość lawin (definicje międzynarodowe)- dane orientacyjne;

Wielkość
lawiny

Klasyfikacja
przemieszczenia

Klasyfikacja zniszczeń

Klasyfikacja ilościowa

1

zsuw

przesunięcie śniegu bez niebezpieczeństwa zasypania (niebezpieczeństwo upadku )

stosunkowo mało niebezpieczne dla ludzi

tor lawiny < 50 m objętość < 100 m3

2

mała

zatrzymuje się na stoku

może zasypać, zranić lub zabić człowieka

tor lawiny < 100 m objętość < 1000 m3

3

średnia

dobiega do końca stoku

może zasypać, zniszczyć samochód, uszkodzić ciężarówkę, może zburzyć mały budynek, połamać kilka drzew

tor lawiny < 1000 m objętość < 10000 m3

4

duża

osiąga dno doliny, a nawet przeciwstok

może zniszczyć wagon kolejowy, dużą ciężarówkę, kilka budynków lub fragment lasu

tor lawiny > 1000 m objętość > 10000 m3

Waldemar Niemiec

Tagi:



    • Komentarze na forum Dodaj swój wątek
    Brak komentarzy na forum