Zmarł Zbigniew Jaworowski "Baca" (1927-2011)

12 listopada 2011 roku zmarł nagle po krótkiej chorobie członek honorowy Polskiego Związku Alpinizmu prof. dr. hab. Zbigniew Jaworowski.

Zbigniew Jaworowski (fot. Fotorzepa)

Urodzony 17 października 1927 roku, Zbigniew Jaworowski był wybitnym lekarzem radiologiem, specjalistą od skażenia promieniotwórczego i wpływu promieniowania jonizującego na organizmy. Ukończył Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W 1986 r. był członkiem rządowej komisji oceniającej skutki katastrofy w radzieckiej elektrowni atomowej w Czarnobylu. Z jego inicjatywy dzieciom w Polsce podawano wtedy płyn Lugola, który miał zneutralizować wysokie stężenie radioaktywnego jodu w powietrzu. Ostatnio zasłynął jako głośny przeciwnik teorii o wpływie człowieka na zmiany klimatu. Był sceptykiem w kwestii wpływu działalności człowieka na globalne ocieplenie klimatu na kuli ziemskiej. Był również zwolennikiem budowania w Polsce elektrowni jądrowych.

Od wczesnych lat pracował w Instytucie Badań Jądrowych, a następnie od roku 1993 w Centralnym Laboratorium Ochrony Radiologicznej, w którym pełnił funkcję Kierownika Zakładu Higieny Radiacyjnej. Przez wiele lat był także Przewodniczącym Rady Naukowej CLOR. Wieloletni Przedstawiciel Polski w Komitecie Naukowym ONZ ds. Skutków Promieniowania Atomowego (UNSCEAR), był w latach 90. ubiegłego stulecia przewodniczącym tego najbardziej prestiżowego komitetu naukowego.

Taternictwo uprawiał od 1944 roku, a od 1950 był czynnym instruktorem, szeroko znanym pod pseudonimem „Baca”. Zdobył pewną popularność już jako 21-letni student medycyny, gdy w 1948 roku wraz ze swym kolegą, również taternikiem, Wojciechem Niedziałkiem, po trzydziestogodzinnej akcji zdjął ze szczytu stumetrowej wrocławskiej Iglicy, na terenie Wystawy Ziem Odzyskanych, uszkodzone lustra zagrażające przechodniom na ziemi.

Miał na swoim koncie szereg nowych dróg tatrzańskich i pierwszych przejść zimowych, m.in. jest współautorem (wraz ze Stanisławem Bielem) pierwszego powtórzenia drogi Łapińskiego i Paszuchy na Kazalnicy Mięguszowieckiej (1951 r.), a także I wejścia zimowego drogą klasyczną na pn. – zach. ścianie Mnicha.

Przez wiele lat prowadził badania lodowców w górach wysokich i śnieżników tatrzańskich pod kątem odkładających się w nich zanieczyszczeń przemysłowych i radiologicznych (m.in. w wyniku eksplozji jądrowych). Organizował wyprawy badawcze w Himalaje, Andy, na Spitsbergen i na Alaskę, w których brali również udział czołowi polscy alpiniści.

Pogrzeb Zbigniewa Jaworowskiego odbędzie się w piątek 18 listopada w Warszawie na cmentarzu komunalnym w Wólce Węglowej. Początek uroczystości o godz. 13.30 w domu pogrzebowym (sala świecka).

Janusz Kurczab