Trzy słoneczne ściany Master Topo – pełen opis. Cz. 1. Spadowa Kopa, Żabi Mnich
Pod koniec czerwca 2015 roku ukazały się drukiem dwa nowe zestawy Master Topo z serii „Ściany Tatr”. Pierwszy tworzy para plakatów (2xB3) z położonymi blisko siebie ścianami, czołową filara Spadowej Kopy i zachodnią Żabiego Mnicha. Drugi zestaw opisuje Kieżmarski Szczyt z 500-metrową ścianą południową i jest to plakat podwójny, formatu B2 w pionie (jego pełen opis znajdziecie tutaj). Zachęceni perspektywą dogodnego podejścia i wspinaczki w jesiennym słońcu, zwłaszcza na tej ostatniej ścianie, poprosiliśmy autora trzech plakatów Grzegorza Głazka o szerszy opis.
Patrz też Cz. 2. Kieżmarski Szczyt.
***
KOPA SPADOWA
Topo ściany czołowej sygnowane jest numerem 11′ w serii (z „primem”) i opisem, że jest to wydanie drugie. Pierwsze ukazało się jesienią 2007 roku jako bezpłatny dodatek do biuletynu KW Warszawa A/ZERO nr 13 i miało odczuwalnie mniejszy format (A3).
Obecne wydanie jest zasadniczo zmienione, ma większy format i przede wszystkim nowe główne ujęcie. Uzyskano je w kilkakrotnie większej rozdzielczości niż poprzednio, dzięki złożeniu wielu zdjęć. W samym druku miało to umiarkowane znaczenie (liniowy przyrost wielkości dróg w druku o 15-20%). Jednak w trakcie opracowywani materiału duży wzrost rozdzielczości bardzo poprawiał komfort pracy i pozwalał na analizowanie naprawdę drobnych szczegółów. Zwłaszcza, że dostępne były również dokładne ujęcia wykonane pod innymi kątami względem płaszczyzny ściany.
Topo-plakat Spadowej Kopy obejmuje około 30 dróg, samodzielnych wariantów oraz kombinacji klasycznych, powstałych do 2009 roku włącznie. Stan dróg i linii zejść, w tym stanowisk zjazdowych, jest aktualny na lato 2014. W kontekście zjazdów warto przypomnieć, że w 2013 obito ringami główną linię zjazdów i u jej startu pojawiło się nowe stanowisko, położone około 10 metrów na lewo od znanego bloku zjazdowego – przy czym pierwszy nowy zjazd dolnym końcem sięga aż pod okap na drodze Skłodowskiego i ma na razie około 58-60 metrów (więc przy krótszej linie wymaga stanowiska pośredniego).
Na nowym plakacie pojawiło się też niewielkie zdjęcie przeglądowe, które pokazuje cały filar Spadowej Kopy w warunkach zimowych i jego układ względem obu ścian zestawu, wraz z podejściami, wtrawersowaniami i możliwościami połączeń dróg (autorem tego dodatkowego zdjęcia jest Maciej Ostrowski; zob. też tekst o Żabim Mnichu poniżej). Z pierwszego wydania pozostała jedynie trzecia ilustracja, małe ujęcie spod filara z jesiennym śniegiem, dzięki któremu wyraźnie wyodrębnia się najbardziej stroma część ściany czołowej.
Z ciekawszych ustaleń warto wymienić dla przykładu:
- Poprawiono przebiegi końcowej części Prawego Dziadka, Walki o Ogień i Pachniesz Brzoskwinią, powyżej tzw. Wielkiej Pochyłej (albo Płytowej) Półki – miejsca na osobne warianty jest tam mniej niż dotychczas dawało się „zmieścić” na rysunkach, w tym więcej jest odcinków wspólnych.
- Znacznie uszczegółowiono i poprawiono przebieg mniej znanych, za to wymagających dróg w pięknej skale, powstałych w latach 90. ubiegłego wieku: Bastion i Jak oskalpować Apacza.
- Inne ważne ustalenie dotyczy środkowej części stykających się dróg, tzw. Tetrovej cesty (Lewego Dziadka, 1976) i Lewego Marcisza (1980), a ściślej znajdującego się tam trudnego wariantu (VII-), biegnącego łukiem po prawej krawędzi przewieszonego tzw. Lustra (tektonicznego). Lustracja oryginalnego opisu zdobywców i dokładnych zdjęć nie pozostawia wątpliwości, że wariant ten pokonano już przy pierwszym przejściu drogi, jako V+, A0, czyli 7 lat wcześniej niż sugerowałby to dotychczasowy opis klasyczny z 1983 roku.
Na marginesie, nadal nie wiadomo, czy wariant ten pokonano także przy uklasycznieniu drogi w lecie 1979. Natomiast klasyczna droga, powstała w lecie 1980, omijała ten fragment płytami po prawej. To przykład roboczych ustaleń i hipotez dotyczących historii ściany i prapoczątków stopnia „VII-” w naszych Tatrach. Przy czym raczej dopiero obecne topo pozwala jasno uchwycić układ wszelkich wariantów, a to z kolei pozwala na odpowiednio precyzyjne badanie historii.
- Dalsze uzupełnienia poczyniono dla wariantów przy obu skrajach ściany, przy czym np. dla prawej części w dotychczasowej literaturze nie uwzględniano istnienia tam wyraźnej „prawej krawędzi” ściany. Sięga ona do połowy wysokości urwisk i kończy się dość regularną, niemal prostopadłościenną turniczką („graniasta turnica” na fotomapie). Krawędź tę niejednokrotnie mylono z przebiegiem drogi filarem Spadowej Kopy, stąd pokonywano tam sporo mimowolnych lub słabo opisanych wariantów. Ta partia ściany może jeszcze skusić wspinaczy z zacięciem eksploracyjnym, zwłaszcza zimą.
***
ŻABI MNICH
Drugi element zestawu jest w pełni nowością. Cały kadr, blisko półmetrowy (B3, 48 cm) wypełnia jedno ujęcie wysokiej rozdzielczości. Obejmuje ono zachodnią ścianę niższego wierzchołka Żabiego Mnicha, czyli wierzchołka pd.-zach. (zwanego od 2002 roku Niżnim Żabim Mnichem) oraz większość grani Żabiej Lalki wraz z Lalkowym Murem.
Plakat przedstawia około 30 dróg i dużych wariantów, z czego 15 na najbardziej znanej, właściwej ścianie niższego wierzchołka. Pokazano też linie wytrawersowań, zjazdów i zejść, w czym pomaga dodatkowa mała ilustracja w prawym górnym rogu mapki. Objaśnia ona najłatwiejsze zejścia i zjazdy ze szczytu, przebiegające po drugiej (południowo-wschodniej) stronie grani Żabiej Lalki. W tekście opisano też dalsze podejścia i zejścia, z ich stanem na lato 2014. Opracowanie obejmuje także trzy łatwiejsze, niegdyś kursowe drogi na zachodniej ścianie głównego wierzchołka Żabiego Mnicha.
Ponadto, dzięki poszerzonemu w prawo w dół kadrowi pokazuje wiele dróg położonych poniżej i na prawo od głównej ściany Żabiego Mnicha, na Lalkowym Murze (schodzącym skośnie w dół pod właściwą ścianę Niżniego Żabiego Mnicha) oraz Lalkowej Turni, najwybitniejszej w grani Żabiej Lalki. Takie ujęcie wskazuje na możliwości łączenia dróg na samym Żabim Mnichu z położonymi niżej wariantami. Możliwości te są dostrzegane dopiero od niedawna, bo ciekawsze i opisane drogi na Lalkowym Murze powstały w latach 90. ubiegłego wieku, a na Lalkowej Turni dopiero latem 2002 (opisy te trafiły do literatury m. in. za sprawą 8-stronicowego artykułu niżej podpisanego w A/ZERO nr 3 z 2002). Dzięki poszerzonemu kadrowi widać, że można w ten sposób uzyskać logiczne połączenia stale wznoszących się dróg i wariantów, dochodzące do około 250 m wysokości i 10 wyciągów długości.
Wracając do przykładów z głównej ściany, topo zawiera m.in. rozwikłania takich spraw jak:
- Warianty w lewej części ściany, w rejonie dróg Aligatora i Hirszowskiego. Drugą z tych linii traktowano dotąd jako drobny wariant drogi Aligatora, tak drobny, że doprowadziło to do nieporozumienia nazewniczego. Głębokie zacięcie, pokonane po raz pierwszy i to w całości przez 4-osobowy zespół Jerzego Hirszowskiego latem 1964, w literaturze do niedawana niesłusznie nazywano Zacięciem Chrobaka; tymczasem droga tego ostatniego powstała dopiero dwa lata później (a w dodatku zacięcie to tylko przecinała). Na plakacie wprowadzono powiązanie nazwy zacięcia z wcześniejszym zdobywcą. Warto ten konkurencyjny wariant przypomnieć także dlatego, że na razie nawet brak mu rozpowszechnionej współczesnej wyceny trudności (pierwotnie był hakowy, A3).
- Inne ustalenia dotyczą np. górnej części dróg Wilczkowskiego, Malczyka i Machnika-Michnowskiego, które – jak się okazuje – łączą się niżej, niż to by wynikało z rozpowszechnionych osobnych schematów.
- Dokładniej pokazano też warianty w górnej części grani Żabiej Lalki, w tym zasygnalizowano bezpieczniejsze warianty w sąsiedztwie owianej złą sławą Rysy Kozika.
Ważnym graficznym uzupełnieniem w kwestii podejść i zejść w całym masywie Żabiego Mnicha jest wspomniane już mniejsze zdjęcie przeglądowe, zamieszczone na pierwszym plakacie zestawu (o Spadowej Kopie). Pokazuje ono układ ścian Żabiego Mnicha i Spadowej Kopy, ich głównych foto-topo względem siebie i na tle rozległych urwisk Żabiego i Niżnich Rysów. Zdjęcie to unaocznia też pradawną sugestię Ryszarda Malczyka o łączeniu w łańcuchówki wspinaczek na Spadowej Kopie i Żabim Mnichu. Przypomnijmy tu, że najtrudniejsze takie połączenia, kończące się Fantazją na Żabim Mnichu, są naprawdę rzadkie i doczekały się w pełni klasycznych przejść dopiero w lecie 1992 i 1999.
Grzegorz Głazek: Kopa Spadowa, ściana czołowa zach. filara (jedno z małych zdjęć Maciej Ostrowski), wydanie II, zmienione i uzupełnione, seria „ściany Tatr”, topo nr 11′. Wydawca Master Topo, Warszawa 2015, współproducent wydania Antykwariat Górski FILAR, Kielce. Format 334×480 mm (B3 w pionie).
Grzegorz Głazek: Żabi Mnich od zachodu, seria „ściany Tatr”, topo nr 13. Wydawca Master Topo, Warszawa 2015, współproducent wydania Antykwariat Górski FILAR, Kielce. Format 334×480 mm (B3 w pionie).
Topo 11′ i 13 są dostępne razem w zestawie, składane (w kieszonce foliowej formatu 13×25 cm) lub rolowane (rękaw foliowy 34×3 cm).
Dodatkowego wsparcia w wydaniu zestawów udzieliły portal wspinanie.pl oraz szkoła wspinania Changi.
Jeszcze raz o nazewnictwie masywu Zabiego Mnicha... [4]
Na poczatek gratulacje i podziekowania za kolejne topa (topy? :-)…
tjn