Zmarł Zbigniew Skoczylas (1928-2015)

7 maja  2015 w Otwocku zmarł Zbigniew Skoczylas, taternik, alpinista, ratownik górski i zawodowy wojskowy (pułkownik) oraz działacz społeczny i państwowy.

Zbigniew Skoczylas, 2001 (fot. A. Lwow)

Zbigniew Skoczylas urodził się 2 sierpnia 1928 roku w Białej Krakowskiej (obecnie część Bielsko-Białej). Taternictwo uprawiał od 1950 roku. M.in. w lecie 1953 stał się współautorem drogi-symbolu, Kantu Hakowego na Mnichu, z Janem Długoszem, Markiem Stefańskim i Andrzejem Grabianowskim (z przejściem tym wiąże się jedno z jego przezwisk wspinaczkowych, „Kanciarz”, uszczegóławiane czasem jako „Starszy Kanciarz”, dla odróżnienia od o rok młodszego brata Adama, himalaisty i autora kilku książek). Zimą m.in. w 1954 zrobił I przejście zimowe grani od Wołoszyna do Mięguszowieckiego Szczytu (towarzyszyli mu Karol Jakubowski, Andrzej Truszkowski i później Jerzy Wala, w ramach alpiniady zimowej). Uczestniczył w polskiej wyprawie w Alpy 1957 roku, podczas której brał udział w słynnej międzynarodowej akcji ratunkowej na północnej ścianie Eigeru (w której uratowano Claudio Cortiego).

Sylwester 1970/71 w Morskim Oku. Zbigniew Skoczylas i Adam Krawczyk ogłaszają w imieniu Wysokiej Komisji przyznanie Orderu Złotego Jaja (fot. Krzysztof Łoziński)

Dla wspinaczy przede wszystkim był postacią przez pół wieku niesłychanie wrośniętą w środowisko taternickie począwszy od lat 1950 i znaną z licznych działań organizacyjnych, osobą zorientowaną, „żywym świadkiem wydarzeń” oraz nośnikiem, a często i obiektem smakowitych historii, legend i żartów. Jego tubalny głos – bardzo przydatny organizacyjnie – na całe dekady wrósł w krajobraz polskiego środowiska wysokogórskiego.

Przed Betlejemką po zebraniu zarządu PZA we wrześniu 1983. Stoją od lewej Leszek Łącki, Andrzej Paczkowski, Zbigniew Skoczylas, Hanna Wiktorowska, Wojciech Kurtyka, Leszek Dumnicki, Bogdan Jankowski, Zdzisław Jakubowski. Siedzą lub leżą Lech Korniszewski, Tadeusz Solicki, Leszek Zabdyr, Kazimierz Jacek Rusiecki, Adam Bilczewski (fot. Józef Nyka, „Taternik” 2/1983, okładka tylna za lojanci.org)

Przez blisko 20 lat udzielał się w organizacji bazy tarzańskiej PZA i Radzie Funduszy Społeczych PZA, walnie przyczynił się do uporządkowania i modernizacji bazy taternickiej w Tatrach. W tym osobiście kierował  obozowiskami taternickimi (taboriskami) w Tatrach, w 1980 w Morskim Oku i od 1982 na Hali Gąsienicowej, które za jego czasów przeżyły pierwsze remonty i usprawnienia (np. wprowadził na tabory prysznice i niezależne ujęcia wody, znormalizowane podesty i wiaty). W końcówce lat 1980 zainicjował i prowadził wraz z żoną Bogną „Spotkania Oldboyów” na obozowisku na Rąbaniskach. Wniósł także wkład w unormowanie stosunków środowiska wspinaczkowego z parkiem narodowym.

Był wiceprezesem zarządów: Klubu Wysokogórskiego w 1957-62  (gdy był on strukturą ogólnopolską) i Polskiego Związku Alpinizmu w latach 1979-85, W 1995 został członkiem honorowym PZA (w parze z Andrzejem Paczkowskim, kończącym 21 lat prezesury). W roku 1978 krótko kierował KW-Warszawa. Od 1974 roku stał się członkiem Tatrzańskiej Grupy GOPR, w akcjach ratunkowych pomagał już wcześniej. W latach 1985-87 był prezesem Towarzystwa Ochrony Tatr.

I znow Morskie Oko, 36 lat później. Zbigniew Skoczylas jako reprezentant Państwa i establishmentu. Razem z Marią Łapińską w jadalni schroniska w czerwcu 2007, chwilę po udekorowaniu tej ostatniej Srebrnym Krzyżem zasługi. Dekorował Zbigniew Skoczylas w imieniu Prezydenta RP (fot. Janusz Kurczab)

W armii służył od 1949 roku, m. in. w 6 Pomorskiej Dywizji Powietrznio-Desantowej, utworzonej w 1957 roku z inicjatywy generała Józefa Kuropieski, z wykorzystaniem wiedzy i oficerów 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.  W 1979 roku odszedł ze służby wojskowej na własną prośbę w stopniu podpułkownika. W latach 1980–1981 był doradcą NSZZ „Solidarność”. W latach 1990-91 objął nowoutworzone stanowisko Pełnomocnika Ministra Spraw Wewnętrznych do Spraw Uchodźców, na którym kierował tworzeniem od podstaw systemu ochrony uchodźców, jaki dotąd nie istniał w Polsce i naszym regionie Europy.

Od sierpnia 1991 pełnił funkcję doradcy ministra spraw wewnętrznych ds. migracji. W latach 1992-1994 był dyrektorem Departamentu Kadr Ministerstwa Obrony Narodowej. W latach 1998–2000 kierował Gabinetem Politycznym w MON, do 2001 roku był doradcą 4 różnych ministrów obrony. W 2008 i 2009 był nominowany przez polski oddział Biura Wysokiego Komisarza ONZ do Spraw Uchodźców (UNHCR) do Nagrody Nansena, przyznawanej za działalność na rzecz ochrony uchodźców w świecie.

Oprac. Grzegorz Głazek przy współpracy Redakcji
M.in. na podstawie: WEGA t. 6, pl.wikipedia.org, nyka.home.pl, pza.org.pl

Linki o mniej znanej działalności pozagórskiej:

1. O pracy nad przygotowaniem Polski na problem uchodźców
2. Wideo, opis września 1939 (miał 11 lat)
3. Opis problemów z Obiadem Drawskim w wojsku