23 czerwca 2009 08:01

Historia polskiego wspinania. Alpy cz. II (po II wojnie światowej)

Rozdział pierwszy: Historia polskiego wspinania. Alpy – Cz. I (do II wojny światowej)
  • Po II wojnie światowej

Pierwszy powojenny wyjazd w Alpy w 1947 roku przyniósł szereg dobrych przejść, pod względem trudności przewyższających dotychczasowe polskie osiągnięcia. Było to drugie przetrawersowanie masywu Grandes Jorasses (Witold Ostrowski, Jerzy Piotrowski, Stanisław Siedlecki i Stanisław Worwa, 29-31.07), przejście sławnej północnej ściany Petit Dru (Czesław Łapiński i Kazimierz Paszucha, 14-15.08) oraz czwarte przejście Filara Boccalattego na Mont Blanc du Tacul (Tadeusz Orłowski i Wawrzyniec Żuławski, 16.08).


Grandes Jorasses od północy

Dobre wyniki już podczas pierwszego po wojnie wyjazdu w Alpy mogły prognozować szybki awans polskich alpinistów do czołówki europejskiej. Tak się jednak nie stało. Wraz z nastaniem epoki stalinizmu nadeszły lata chude dla alpinizmu polskiego. Władze uważały taternictwo za sport elitarny, nawoływano do jego „umasowienia”, do zerwania z „reakcyjną” przeszłością. Klub Wysokogórski został rozwiązany, przestało ukazywać się czasopismo „Taternik”. O wyjazdach na zachód Europy nie mogło być mowy. Ale nawet w rodzimych górach polscy wspinacze nie mogli się wyrwać poza ciasnotę paru dolin polskich Tatr Wysokich. Padały nawet strzały w kierunku taterników łamiących zakaz wspinania się na szczyty graniczne z „bratnią” Czechosłowacją.

Dopiero w 1956 roku nowe pokolenie polskich taterników przeszło pierwszy szlif alpejski. W rok później debiutanci sięgnęli już po sukcesy wysokiej rangi. Rekord trudności technicznych pokonywanych dotychczas przez naszych wspinaczy w Alpach został podwyższony o cały stopień. Stanisław Biel, Jan Długosz i Czesław Momatiuk przeszli skrajnie trudną 1100-metrową zachodnią ścianę Petit Dru (31.07-2.08.1957, VIII przejście). W dniach 31.07-4.08.1957 dwa zespoły polskie dokonały czwartego i piątego przejścia całości Grani Peuterey na Mont Blanc.

Andrzej Pietsch, Lechosław Utracki, Stanisław Worwa i Jerzy Warteresiewicz zrobili drugie przejście tej grani trudniejszym wariantem – poprzez południową grań Aiguille Noire de Peuterey. Równocześnie Marian Bała, Adam Bilczewski, Roman Śledziewski i Witold Udziela dokonali przejścia przez wschodnią grań Aiguille Noire.

undefined
Południowa grań Aiguille Noire de Peuterey (fot. summitpost.org)

Ten owocny pod względem sportowym sezon zakończył się jednak wielką tragedią. Podczas trawersowania Mont Blanc zaginął, wraz z dwoma jugosłowiańskimi partnerami, doświadczony alpinista Stanisław Groński („Mojżesz”). Podczas akcji poszukiwawczej, na stokach Mont Blanc du Tacul śmierć w lawinie seraków poniósł prezes Klubu Wysokogórskiego Wawrzyniec Żuławski, a związany z nim liną Stanisław Biel został ciężko ranny.


Stanisław Groński i Wawrzyniec Żuławski

Dobre wyniki osiągnęły również grupy działające w Alpach Berneńskich i Pennińskich. Najlepsze z nich to drugie wejście drogą Reissa i tow. na północnej ścianie Gross Fiescherhornu (Helena i Jerzy Hajdukiewiczowie oraz Krzysztof Berbeka, 4.08.1957). Przejścia lata 1957 roku oznaczały dla naszych wspinaczy nawiązanie kontaktu z czołówką światową. W następnych latach pościg ten kontynuowano.

W 1959 roku Stanisław Biel i Lechosław Utracki przeszli Filar Walkera na północnej ścianie Grandes Jorasses a w rok później Jan Długosz i Czesław Momatiuk – wschodnią ścianę Grand Capucin.


Od lewej: Grand Capucin, Aiguille du Dru

W 1961 roku Polacy pokonali Filar Bonattiego na Dru (Jan Stryczyński i Jerzy Warteresiewicz) oraz północne ściany Matterhornu i Eigeru (obydwa przejścia: Stanisław Biel i Jan Mostowski). Dobre stylowo przejście ściany Eigeru ostatecznie przełamało pokutujący u nas mit niedostępności największych dróg dla wspinaczy-amatorów z kraju poza alpejskiego.


Północna ściana Eigeru


Stanisław Biel i Jan Mostowski

Rok 1962 przyniósł pierwszy od wielu lat kontakt Polaków z Dolomitami. Głównym inicjatorem wyjazdu grupy polskich wspinaczy w te góry był późniejszy wieloletni redaktor „Taternika” Józef Nyka. Przebyto wówczas kilka dróg zaliczających się do najtrudniejszych spośród przedwojennych, m.in.: drogę Soldá-Conforto na południowo-zachodniej ścianie Marmolady (Maciej Popko i Ryszard Zawadzki oraz Józef Nyka i Adam Szurek, 29-30.08.1962), południowy filar Marmolady (Zygmunt A. Heinrich i Lucjan Saduś, 31.08-1.09.1962) oraz drogę Cassina na północnej ścianie Cima Ovest di Lavaredo (Józef Nyka i Adam Szurek, 12-13.09.1962).


Po wielu latach przerwy pierwsi Polacy w Dolomitach. Od lewej: Lucjan Saduś, Ryszard Zawadzki, Maciej Popko, Jerzy Sawicki („Szmaciarz”), Zygmunt A. Heinrich i Adam Szurek (fot. Józef Nyka)

W rok później udało się pokonać kilka wybitnych dróg modernistycznych, w tym drogę Kropli wody, zwaną również Superdirettissimą, na północnej ścianie Cima Grande di Lavaredo (szóste wejście Eugeniusz Chrobak i Tadeusz Łaukajtys) oraz sławną z trudności klasycznych drogę Philippa i Flamma na Punta Tissi (dziewiąte wejście, Janusz Kurczab i Ryszard Szafirski).

undefined
Na Filarze Wiewiórek Cima Ovest di Lavaredo. Na obydwu zdjęciach wspina się Janusz Kurczab.
(fot. lewe Józef Nyka z direttissimy włosko-szwajcarskiej, fot. prawe – Ryszard Szafirski)

Dolomity dały polskim wspinaczom konieczny szlif techniczny i pewność w skale, otworzyły szansę na pokonywanie trudnych nowych dróg alpejskich. Zainaugurowali ten etap Lucjan Saduś i Ryszard Zawadzki, pokonując latem 1963 roku północno-wschodni filar Mont Maudit. W 1965 roku poprowadzona została pierwsza polska modernistyczna droga w Dolomitach (a także w całych Alpach) – Józef Nyka, Tadeusz Łaukajtys, Jacek Poręba i Jan Junger pokonali Gran Diedro na północnej ścianie Schiary.

Od połowy lat 60. wyczynowa działalność polska w Alpach rozwijała się głównie czterema torami: nowe drogi, pierwsze polskie przejścia najpoważniejszych dróg, pierwsze wejścia zimowe i przejścia samodzielnych zespołów kobiecych. Oto najlepsze osiągnięcia w poszczególnych kategoriach (w porządku chronologicznym, od 1963 roku do końca lat 80.).

undefined
Zimą 1964 przed schroniskiem pod południową ścianą Tofany. Od lewej: Janusz Kurczab, Ryszard Szafirski, pracownica schroniska, jego kierowniczka z synkiem – wnuczka sławnego przewodnika Angelo Dibony, którego imię nosi schronisko, Jerzy Krajski i Ryszard Rodziński (fot. Ryszard Szafirski)

***

Nowe drogi

  • Mont Maudit (Masyw Mont Blanc) południowo-wschodnim filarem: Lucjan Saduś i Ryszard Zawadzki, 5-6.08.1963,
  • Monte Pelf (Dolomity) zachodnią ścianą: Zbigniew Jurkowski i Andrzej Nowacki, 5-7.08.1965,
  • Schiara (Dolomity) Wielkim Zacięciem (Gran Diedro) północnej ściany: Józef Nyka, Tadeusz Łaukajtys, Jacek Poręba i Jan Junger, 20-23.08.1965,
  • Les Droites (Masyw Mont Blanc) wschodnim filarem: Maciej Kozłowski i Janusz Kurczab, 27-28.07 i 2.08.1967,
  • Cima del Burél (Dolomity) południowo-zachodnią ścianą: Roman Bebak, Jerzy Brudny, Janusz Fereński, Jan Junger, Kazimierz Liszka, Adam Trzaska i Ryszard Zawadzki oraz Włosi Giorgio Garna i Gianni Gianneselli, 15-18.08 i 21-25.08.1967. To przejście zasługuje na szczególną uwagę. Droga pokonuje 1400-metrową ścianę, którą kilkakrotnie próbował Reinhold Messner i zespół „Wiewiórek” z Cortiny.

undefined
Południowo-zachodnia ściana Cima del Burel

  • Eiger (Alpy Berneńskie) północną ścianą i północno-wschodnim filarem, tzw. Polenweg: Krzysztof Cielecki, Tadeusz Łaukajtys, Ryszard Szafirski i Adam Zyzak, 28-31.07.1968,
  • Pan di Zucchero (Dolomity) północno-zachodnią ścianą: Roman Bebak, Janusz Fereński i Ryszard Kowalewski, 13-14.08.1968,
  • Grand Pilier d’Angle (Masyw Mont Blanc) wschodnią ścianą: Eugeniusz Chrobak, Tadeusz Łaukajtys i Andrzej Mróz, 15-20.07.1969. Chyba najtrudniejsza hakowa droga Masywu Mont Blanc, dotąd bez powtórzenia,


Andrzej Mróz w Alpach w 1969 r. (fot. Janusz Fereński)

  • Aiguille de L’Eboulement (Masyw Mont Blanc) wschodnią ścianą: Janusz Fereński, Jan Franczuk, Tadeusz Gibiński i Andrzej Mróz,
  • Grandes Jorasses, Pointe Hélene (Masyw Mont Blanc) północną ścianą: Eugeniusz Chrobak, Jacek Poręba i Wojciech Wróż, 24-25.07.1970,
  • Cima del Pizzon (Dolomity) wschodnią ścianą: Andrzej Dworak, Janusz Fereński, Piotr Jasiński, Marek Kowalczyk, Andrzej Mierzejewski i Ryszard Zawadzki, 22-23.08.1970,
  • Mont Gruetta (Masyw Mont Blanc) północną ścianą: Andrzej Mróz i Jean Pierre Bougerol (Francja), 31.07-2.08.1971,
  • Pointe Gugliermina (Masyw Mont Blanc) południowo-zachodnią ścianą: Andrzej Mróz i David Belden (Francja), 11-13.08.1971,
  • Dent d’Herens (Alpy Pennińskie) północną ścianą: Michał Jagiełło, Jerzy Milewski i Tadeusz Piotrowski, 13-14.08.1971,
  • Mont Blanc lewym filarem Brouillard: Ryszard Kowalewski, Janusz Mączka i Wojciech Wróż, 13-14.08.1971,
  • Mont Maudit południowo-wschodnią ścianą: Andrzej Mróz i Jean Pierre Bougerol (Francja), 17-19.08.1971,
  • Torre Trieste (Dolomity) południową ścianą: Jerzy Kalla, Jerzy Kukuczka, Tadeusz Łaukajtys i Zbigniew Wach, 23-26.07.1972.


Południowa ściana Torre Trieste z linią polskiej drogi z lata 1972
(fot. Andrzej Mróz, topo Janusz Kurczab)

  • Petit Dru (Masyw Mont Blanc) północną ścianą: Jerzy Kukuczka, Wojciech Kurtyka i Marek Łukaszewski, 12-14.08.1973,


Górne partie północnej ściany Dru. Linia pokazuje przybliżony przebieg polskiej drogi z lata 1973.
(fot. summitpost.org. topo Janusz Kurczab)


Polscy alpiniści przed budynkiem ENSA latem 1973 r. Od lewej: Marek Kowalczyk, Piotr Jasiński,
Jerzy Kukuczka, Jan Holnicki-Szulc, Marek Łukaszewski i Wojciech Kurtyka (fot. Janusz Kurczab)

  • Grandes Jorasses (Masyw Mont Blanc) północną ścianą: Jerzy Kukuczka, Wojciech Kurtyka i Marek Łukaszewski, 3-4.08.1975,
  • Rocchetta Alta di Bosconero (Dolomity) północną ścianą: Andrzej Mirga i Krzysztof Żurek, 9-10.07.1977,
  • Grand Pilier d’Angle (Masyw Mont Blanc) – częściowo nowa droga Faux Pas wschodnią ścianą: Jacek Kozaczkiewicz i Jan Fijałkowski, 6-10.08.1983.

***

Pierwsze polskie przejścia

  • Grandes Jorasses (Masyw Mont Blanc), piąte wejście Filarem Croza na północnej ścianie: Zbigniew Jurkowski i Andrzej Nowacki, 30-31.07.1963,
  • Civetta (Dolomity) północno-zachodnią ścianą, drogą Solledera: Eugeniusz Chrobak i Tadeusz Łaukajtys, 12-13.08.1963,
  • Cima Grande di Lavaredo (Dolomity) direttissimą północnej ściany (Hasse-Brandler): Zygmunt A. Heinrich i Józef Nyka, 25-27.08.1963,
  • Cima Ovest di Lavaredo (Dolomity), trzecie wejście północno-zachodnim kantem (Filarem Wiewiórek): Janusz Kurczab i Ryszard Szafirski, 3-5.09.1963,
  • Cima Ovest di Lavaredo (Dolomity) północną ścianą, direttissimą szwajcarsko-włoską: Zygmunt A. Heinrich i Józef Nyka, 3-5.09.1963,
  • Aiguille de Triolet (Masyw Mont Blanc) północną ścianą, drogą Greloz-Roch: Maciej Popko i Ryszard Zawadzki, 28.07.1965,
  • Grand Pilier d’Angle (Masyw Mont Blanc), drugie wejście wschodnią ścianą, drogą Bonatti-Gobbi: Gerard Małaczyński, Jerzy Warteresiewicz, Andrzej Zawada i Ryszard Zawadzk, 10-14.08.1965,
  • Petites Jorasses (Masyw Mont Blanc) zachodnią ścianą, drogą Contamine’a: Zygmunt A. Heinrich, Janusz Kurczab i Andrzej Mróz, 21-22.08.1965,
  • Matterhorn (Alpy Pennińskie) północną ścianą, drogą Bonattiego (drugie wejście w ogóle): Ryszard Berbeka, Jan Stryczyński, Ryszard Szafirski i Adam Zyzak, 12-13.08.1966,
  • Grands Charmoz północną ścianą, drogą Welzenbacha (wariantem Heckmaira): Maciej Kozłowski i Janusz Kurczab, 12.07.1967,
  • Finsteraarhorn (Alpy Berneńskie) północno-wschodnim żebrem (z nowym wariantem wprost): Kazimierz Głazek i Krzysztof Zdzitowiecki, 17-18.08.1967,
  • Piz Badile (Bergell) północno-wschodnią ścianą, drogą Cassina: Henryk Furmanik, Marek Grochowski, Piotr Kintopf, Samuel Skierski, Andrzej Skłodowski i Wojciech Wróż, 19-20.08.1967,
  • Aiguille Noire de Peuterey (Masyw Mont Blanc) zachodnią ścianą, drogą Vitali-Ratti: Janusz Kurczab i Wojciech Kurtyka, 16-17.08.1971,
  • Torre Trieste (Dolomity) południową ścianą, droga Carlesso-Sandri: Ryszard Malczyk i Witold Sas-Nowosielski, 2-3.08.1973,
  • Petit Dru (Masyw Mont Blanc) zachodnią ścianą, directe americaine Hemming-Robbins: Wojciech Kurtyka i Andrzej Tarnawski, 6-7.08.1973,
  • Les Droites (Masyw Mont Blanc) północną ścianą, drogą Cornuau-Davaille: Piotr Jasiński i Marek Kowalczyk, 9-10.08.1973,
  • Aiguille du Fou (Masyw Mont Blanc) południową ścianą: Andrzej Czok, Krzysztof Pankiewicz i Jan Wolf, 5-8.08.1974,
  • Mont Blanc wsch. ścianą, Przez Gruszkę: Tomasz Czarski i Jacek Szczepański, 20.07.1975,
  • Grand Pilier d’Angle (Masyw Mont Blanc) północną ścianą, drogą Cecchinel-Nominé: Piotr Jasiński i Marek Kowalczyk, 5-6.08.1975,
  • Grandes Jorasses (Masyw Mont Blanc) północną ścianą przez Całun: Marian Piekutowski i Janusz Skorek, 20.08.1975,
  • L’Ailefroide Occidentale (Masyw Écrins) północno-zachodnią ścianą, drogą Devies-Gervasutti: Lech Kiedrowski i Marek Rogoziński, 17-18.07.1978,
  • Torre Trieste (Dolomity) direttissimą południowej ściany (Piussi-Redaelli): Jerzy Farat, Ryszard Malczyk i Witold Sierpowski, 21-25.07.1981,
  • L’Olan (Masyw Écrins) północno-zachodnią ścianą, drogą Couzy-Desmaison: Andrzej Marcisz i Władysław Vermessy, 11.07.1983,
  • Aiguille de Triolet (Masyw Mont Blanc) – pierwsze polskie samotne przejście północnej ściany: Paweł Kosiński, lato 1985.

***

Pierwsze wejścia zimowe

  • Les Droites (Masyw Mont Blanc) północno-wschodnim filarem: Maciej Gryczyński, Jerzy Michalski, Jan Stryczyński i Jerzy Warteresiewicz, 7-11.03.1963,
  • Tofana di Rozes (Dolomity) środkiem południowej ściany, drogą Stössera: Jerzy Krajski, Janusz Kurczab, Ryszard Rodziński i Ryszard Szafirski, 24-26.02.1964,
  • Cima Ovest di Lavaredo (Dolomity) północno-zachodnim kantem (Filarem Wiewiórek): Jerzy Krajski i Ryszard Rodziński, 4-7.03.1964,
  • Dent d’Herens ( Alpy Pennińskie) północną ścianą, drogą Welzenbacha: Krzysztof Berbeka i Jerzy Hajdukiewicz oraz czterech alpinistów szwajcarskich i niemieckich, 14-17.03.1964,
  • Aiguille Verte (Masyw Mont Blanc) północną ścianą drogą Contamine’a: Eugeniusz Chrobak, Maciej Gryczyński, Jerzy Michalski, Jan Surdel i Ryszard Szafirski, 9-13.03.1965,
  • Grand Pilier d’Angle (Masyw Mont Blanc) wschodnią ścianą, drogą Bonatti-Gobbi: Andrzej Dworak, Janusz Kurczab, Andrzej Mróz i Tadeusz Piotrowski, 5-11.03.1971,


Podczas zimowego przejścia Filara Narożnego w 1971 r. Z lewej: Andrzej Dworak w kominie przed przewinięciem na północną ścianę. Z prawej: Andrzej Mróz i Janusz Kurczab po V biwaku na szczycie Filara (fot. Tadeusz Piotrowski)

  • Špik (Alpy Julijskie) północną ścianą, drogą Cizljeva: Michał Gabryel, Tadeusz Gibiński, Marian Piekutowski i Edward Wyka, 15-18.03.1972,
  • Marmolada d’Ombretta (Dolomity) południową ścianą, Via dell’Ideale: Jerzy Kukuczka, Janusz Kurczab, Marian Piekutowski, Janusz Skorek i Zbigniew Wach, 18-23.03.1973,


Jerzy Kukuczka na biwaku podczas zimowego przejścia „Via dell’Ideale” (fot. Janusz Kurczab)

  • Petit Dru, (Masyw. Mont Blanc) direttissimą zachodniej ściany, drogą Harlin-Robbins: Piotr Malinowski, Marian Piekutowski, Zbigniew Wach i Jan Wolf, 25.02-5.03.1976,
  • Marmolada d’Ombretta (Dolomity) południową ścianą, Wielkim Zacięciem: Zbigniew Dudrak, Jerzy Łabęcki, Bogdan Strzelski, Ryszard Urbanik i Jerzy Zając, 2-8.03.1976,
  • Cima Su Alto (Dolomity) północno-zachodnim filarem: Andrzej Czok, Zbigniew Laskowski, Janusz Skorek i Aleksander Warm, 4-9.03.1977,
  • Civetta (Dolomity) północno-zachodnią ścianą, drogą Comici-Benedetti: Krzysztof Pankiewicz, Marek Serwa, Zbigniew Wach i Aleksander Warm, 4-14.03.1979.

***

Pierwsze polskie wejścia zimowe

  • Les Droites (Masyw Mont Blanc) północną ścianą, drogą Cornuau-Davaille: Wojciech Kurtyka i Krzysztof Żurek, 6-7.03.1977,
  • Grandes Jorasses (Masyw Mont Blanc) północną ścianą przez Całun: Jan Wolf i Walenty Fiut, 7-8 marca 1977.
  • Eiger (Alpy Berneńskie) północną ścianą, drogą klasyczną: Andrzej Czok, Walenty Fiut, Janusz Skorek i Jan Wolf, 1-5.03.1978,
  • Les Droites (Masyw Mont Blanc) północną ścianą, drogą Boivin-Martinez-Profit-Radigue: Jacek Kozaczkiewicz, Andrzej Marcisz i Ryszard Pawłowski, 20-23.02.1983,
  • Breche des Drus (Masyw Mont Blanc) północno-wschodnim kuluarem, drogą Cecchinel-Jage: Jan Fijałkowski i Michał Momatiuk, 20-23.02.1983,
  • Mont Blanc du Tacul (Masyw Mont Blanc) – pierwsze polskie wejście zimowe Supercouloirem w północno-wschodniej ścianie: Bożena Hartman i Michał Momatiuk, 6-8.03.1983,
  • Matterhorn (Alpy Pennińskie) – drugie zimowe przejście direttissimy Nosa Zmutt: Krzysztof Kraska i Jan Wolf, 8-14.03.1983,
  • Grandes Jorasses (Masyw Mont Blanc) – I polskie wejście zimowe Filarem Croza, drogą Peters-Meier: Krzysztof Dziubek, Leszek Kozik, Janusz Księski i Marek Olczyk, 11-13 03.1987.

***

Alpinizm kobiecy

Działalność polskich alpinistek w Alpach rozpoczęła się po II wojnie światowej. W pierwszym okresie miały w swoim dorobku szereg dobrej klasy dróg alpejskich dokonanych w towarzystwie męskim. Najlepsze przejścia były udziałem Heleny Hajdukiewiczowej: kuluar Gervasuttiego na Mont Blanc du Tacul (1956), drugie wejście drogą Reissa i tow. na północnej ścianie Gross Fiescherhornu (1957), północno-zachodnia ściana Breithornu (1959) oraz trzecie wejście drogą Diembergera i Eiselina na północnej ścianie Grosshornu (1961).

W 1962 r. Janina Zygadlewicz wzięła udział w drugim przejściu północno-wschodniego filara Grande Rocheuse, zaś Bogna Skoczylas przeszła północno-zachodnią ścianę Grosses Wiesbachhornu. W latach 1964-1967 intensywną działalność w Alpach Austriackich prowadziła Wanda Błaszkiewicz (Rutkiewicz). Przeszła m.in. północno-zachodnią ścianę Hochfernerspitze (Alpy Zillertalskie, 1964) i zacięcie Hannemanna na południowej ścianie Scharnitzspitze (Wetterstein, 1967).


Z lewej: Jerzy Kukuczka, Marek Łukaszewski i Barbara Kozłowska na drodze Major (wschodnia ściana Mont Blanc). Z prawej: Trzeci dzień wspinania na Via dell’Ideale. Na zdjęciu Zbigniew Wach i Jerzy Kukuczka (fot. Janusz Kurczab)

Pierwszą wybitniejszą samodzielną wspinaczką polskich alpinistek było przejście wschodniej ściany Aiguille du Grépon (Wanda Błaszkiewicz i Halina Krüger-Syrokomska, 1967). Od tego przejścia można mówić o samodzielnym polskim alpinizmie kobiecym. Oto jego najlepsze osiągnięcia w Alpach:

  • Eiger (Alpy Berneńskie) – drugie wejście (pierwsze kobiece) drogą Hiebelera na północno-wschodnim filarze (Stefania Egierszdorf, Danuta Gellner-Wach) i Wanda Rutkiewicz, 19-22.08.1973),
  • Mont Blanc du Tacul (Masyw Mont Blanc) – Filarem Gervasuttiego: Barbara Kozłowska i Aniela Łukaszewska, 8-10.08.1975,
  • Lyskamm (Alpy Pennińskie) – pierwsze kobiece przejście drogi Thomson-Klucker-Zippert północno-wschodnim filarem: Anna Czerwińska i Krystyna Palmowska, 20.07,1977,
  • Matterhorn (Alpy Pennińskie) – trzecie kobiece wejście północną ścianą, drogą Schmidów: Anna Czerwińska i Krystyna Palmowska, 3-5.08.1977,
  • Matterhorn (Alpy Pennińskie) – pierwsze kobiece zimowe wejście północną ścianą, drogą Schmidów: Anna Czerwińska, Irena Kęsa, Krystyna Palmowska i Wanda Rutkiewicz, 7-10.03.1978,


Widok na Matterhorn z wierzchołka Weisshornu. Linia pokazuje „drogę braci Schmid” na północnej ścianie, którą przeszły polskie zespoły kobiece latem i zimą (fot. summitpost.org, topo Janusz Kurczab)

  • Les Droites (Masyw Mont Blanc) – pierwsze kobiece wejście północno-wschodnim filarem: Anna Czerwińska i Krystyna Palmowska, 24-27.07.1978,
  • Mont Blanc – I kobiece wejście drogą Major na wschodniej ścianie: Anna Czerwińska i Krystyna Palmowska, 18.08.1978,
  • Grand Capucin (Masyw Mont Blanc) – pierwsze kobiece wejście drogą Bonattiego na wschodniej ścianie: Irena Kęsa i Wanda Rutkiewicz, 15-16.07.1979.

***

Lata 80. i początek 90. przyniosły w Alpach nowe trendy. Zawodowi wspinacze z krajów alpejskich prześcigali się w coraz wymyślniejszych „łańcuchówkach”. Wynajdowano nowe problemy czysto skalne, wyposażając swoje super trudne drogi w spity. Specjaliści od frontalnej techniki lodowej przechodzili ostatnie, niezdobyte jeszcze, prawie pionowe kuluary lodowe. Drogi uznawane za najtrudniejsze w Masywie Mont Blanc niedługo czekały na samotnych zdobywców. Nawet nowe wielkie drogi skalno-lodowe prowadzili soliści, niejednokrotnie w warunkach zimowych.

Polskim alpinistom, oddalonym od Alp i borykającym się z problemami najpierw „socjalistycznej”, a potem „wczesno-kapitalistycznej” codzienności, coraz trudniej przychodziło dotrzymać kroku alpejskiej czołówce. Mimo licznej obecności w Masywie Mont Blanc, Polacy nie wzięli udziału w spektakularnych łańcuchówkach, dokonywanych nierzadko przy współpracy helikoptera czy paralotni, a także w wytyczaniu nowych dróg „a la Piola”. Większość polskich alpinistów ograniczyła się do powtarzania czysto skalnych i bezpiecznych (aczkolwiek niezwykle trudnych technicznie) dróg Michela Pioli i jego kolegów. Do pozytywnych wyjątków należała działalność kilku wspinaczy zakopiańskich, głównie Arkadiusza Gąsienicy-Józkowego oraz zespołu śląsko-szczecińskiego: Jacka Fludera, Janusza Gołąba i Stanisława Piecucha oraz ich kolegów, czyli tzw. Dream Teamu. Aktywność Polaków skupiała się w Masywie Mont Blanc, w innych rejonach Alp niewiele zdziałano ciekawego.

Dziś do przeszłości należą wielodniowe polskie zgrupowania alpejskie. Alpy stały się bliższe – wyjeżdża się na tydzień, maksimum dwa. Skłaniają do tego warunki życia. Nadal ważne są finanse (choć znikły problemy z dewizami), ale głównie praca, z której dziś trudno wyrwać się na dłużej. W konsekwencji wspinacze stawiają sobie ambitne cele, których nie są w stanie zrealizować podczas krótkiego pobytu, gdyż nie pozwala na to pogoda lub warunki w ścianie. Większość wyjazdów alpejskich zgłaszanych do kalendarza imprez PZA kończy się realizacją zaledwie celów rezerwowych lub przejściem paru krótkich, „ospitowanych” dróg na Igłach Chamonix. Za inną przyczynę obniżenia się poziomu polskiej działalności w Alpach można uznać ocieplanie się klimatu i związane z tym cofanie się lodowców. Wiele mikstowych dróg stało się w obecnych warunkach zbyt niebezpiecznych.

Do liczących się polskich osiągnięć w ostatnim dwudziestoleciu należą:

  • Marmolada d’Ombretta (Dolomity) – pierwsze polskie przejście klasyczne drogi Przez Rybę na południowej ścianie: Piotr Korczak i Jacek Zaczkowski, 19-20.07.1990,
  • Les Courtes (Masyw Mont Blanc) – pierwsze polskie samotne wejście północną ścianą, drogą szwajcarską: Norbert Ziober, 11.03.1991,
  • Grandes Jorasses (Masyw Mont Blanc) – pierwsze polskie wejście zimowe Filarem Walkera: Zbigniew Krośkiewicz i Jan Wolf, 12-15.03.1991,
  • Petit Dru (Masyw Mont Blanc) – zimowe wejście direttissimą francuską na zachodniej ścianie: Janusz Gołąb, Ryszard Hołodniak i Bogdan Samborski, 24.02-3.03.1992,
  • Grands Charmoz (Masyw Mont Blanc) – pierwsze polskie samotne zimowe wejście północną ścianą, drogą Merkl-Welzenbach z wariantem Boucharda: Arkadiusz Gąsienica-Józkowy, 3.02.1993,
  • Grandes Jorasses (Masyw Mont Blanc) – wejście zimowe Filarem Croza, drogą Peters-Meier: Arkadiusz Gąsienica-Józkowy oraz Laurent Theoleyre (Francja), 10-11.02.1993,
  • Grandes Jorasses, Pointe Croz (Masyw Mont Blanc) – pierwsze wejście zimowe (drugie w ogóle) drogą Manitua na północnej ścianie: Jacek Fluder, Janusz Gołąb, Stanisław Piecuch i Bogdan Samborski, 7-10.03.1993,
  • Grandes Jorasses, Pointe Walker (Masyw Mont Blanc) – drugie wejście drogą Extreme Dream na północnej ścianie: Jacek Fluder i Janusz Gołąb, 30.08.1993,
  • Petit Dru (Masyw Mont Blanc) – częściowo nowa droga Home Speed Home na zachodniej ścianie: Janusz Gołąb, Stanisław Piecuch i Grzegorz Skorek, 18-23.02.2003,


Linia drogi „Home Speed Home” na zachodniej ścianie Dru
(fot. i topo Grzegorz Skorek)


Grzegorz Skorek i Janusz Gołąb na biwaku w zachodniej ścianie Dru (fot. Stanisław Piecuch)

  • Marmolada d’Ombretta (Dolomity) – pierwsze polskie przejście i pierwsze jednodniowe drogi Ali Baba na południowej ścianie: Andrzej Lipka i Grzegorz Skorek, lato 2003.

Janusz Kurczab




    • Komentarze na forum Dodaj swój wątek
    Brak komentarzy na forum